Tag:

มุมมอง

Inciting Incident คือ อะไร? : ความหมาย ตัวอย่าง ประเภท และวิธีเริ่มเรื่องราวอย่างถูกต้อง Definition & Examples

by niwat59 02/01/2022

written by niwat59 7 mins read

การเขียน นวนิยาย inciting incident คือ อะไร? มีความสำคัญอย่างไร ทำให้เรื่องราวในนวนิยายของคุณเกิดความเคลื่อนไหว หรือเนื้อเรื่องเดินไปข้างหน้าได้อย่างไร จุดเริ่มต้นของเหตุการณ์ หรือ inciting incident ทำหน้าที่เป็นตัวกำหนดน้ำเสียง อารมณ์ รายละเอียดสำคัญของตัวละคร สภาพแวดล้อม (เวลาและสถานที่) สร้างแรงดึงดูดใจ และความน่าสนใจให้กับคนอ่าน

จากการศึกษาตำนาน และนิทานพื้นบ้าน ส่วนใหญ่มักเล่าเรื่อง “การเดินทางของวีรบุรุษ” ในตำนานเหล่านั้นจะสังเกตเห็นเหตุการณ์ที่คล้ายคลึงกันในหลายตำนาน โดยเฉพาะจุดเริ่มต้นของเหตุการณ์มักจะ “เรียกร้องให้ตัวเอกออกไปผจญภัย” ในนวนิยายสมัยใหม่ก็มักจะดำเนินรอยตามเช่นนั้น ซึ่งถ้าเราศึกษารูปแบบการเขียนนวนิยาย ส่วนใหญ่แล้วจุดเริ่มต้นของเหตุการณ์มักจะทำให้ผู้อ่านติดตามเรื่องราวจากต้นไปจนถึงตอนจบ

5 เกณฑ์ ที่สามารถพบได้ใน inciting incident

ช่วงต้นเรื่อง: inciting incident จะต้องเกิดขึ้นในช่วงต้นเรื่อง บางครั้งเกิดขึ้นในฉากแรก หรือส่วนใหญ่ภายในสามถึงสี่ฉากแรก (40-50 หน้าแรก)
แทรกจังหวะชีวิต: ตัวละครหลักมักมีชีวิตปกติธรรมดา inciting incident มักเข้ามาแทรกในชีวิตประจำวัน เพื่อให้เกิดความเปลี่ยนแปลง
อยู่เหนือการควบคุมของตัวเอก: inciting incident ไม่ได้เกิดจากตัวละครเอก และไม่ได้เกิดจากความต้องการของตัวละคร พวกเขาควบคุมมันไม่ได้
เปลี่ยนชีวิต: inciting incident จะต้องมีเดิมพันที่สูงกว่าปกติ และมีศักยภาพในการเปลี่ยนแปลงชีวิตของตัวเอก
บีบคั้น: ด้วยสถานการณ์และเวลา ตัวละครจำเป็นต้องมีการตอบสนองอย่างเร่งด่วนต่อจุดเริ่มต้นของเหตุการณ์ โดยเฉพาะเงื่อนไขเวลาที่ถูกกำหนดขึ้น

Inciting Incident คือ สถานการณ์ผลักดันให้เกิดการเปลี่ยนแปลง หรือ จุดเริ่มต้นของเหตุการณ์ ไม่ใช่ Turning Point มันคือเหตุการณ์ที่ถูกปลุกปั่นขึ้นเพื่อสร้างแรงจูงใจให้กับตัวละครหลัก สำหรับเปลี่ยนชีวิตธรรมดาให้มีจุดหมายหรือเป้าหมาย โดยทั่วไปมักจะเกิดขึ้นภายในฉากแรกของเรื่อง สถานการณ์นี้มีความสำคัญสำหรับตัวละคร ซึ่งจะส่งผลกระทบต่อชีวิตทั้งชีวิตของพวกเขา นอกจากนี้ยังดึงดูดผู้อ่านให้มีส่วนร่วมอย่างเต็มที่กับเรื่องราวที่เกิดขึ้น Inciting Incident เป็นเครื่องมือสำหรับดึงคนอ่าน ให้อยากติดตามเรื่องราวที่จะดำเนินต่อไปจากต้นไปจนจบ มีความเข้าใจผิดเกี่ยวกับ Inciting Incident อยู่เสมอ เรามาดูว่ามีอะไรบ้างที่เข้าใจไม่ตรงกัน

โครงสร้างของนวนิยาย

ก่อนที่จะลงลึกถึงรายละเอียดเพิ่มเติมว่า จุดเริ่มต้นของเหตุการณ์ หรือ inciting incident คืออะไร และตัวอย่างที่สามารถพบได้ในนวนิยายหรือในภาพยนตร์ เรามาพูดถึงองค์ประกอบ 7 ประการของโครงสร้างนวนิยายว่ามีอะไรบ้าง และ inciting incident อยู่ส่วนไหนของโครงสร้างดังกล่าว:

การเปิดเรื่อง (Exposition)
จุดเริ่มต้นของเหตุการณ์ (Inciting Incident)
การผูกปม (Rising Action)
จุดวิกฤติ (Crisis)
เหตุการณ์ตึงเครียด (Climax)
การคลี่คลาย (Falling action)
การปิดเรื่อง (Denouement)

ในกรณีส่วนใหญ่ การเปิดเรื่องของนวนิยายมักจะแนะนำธีมหลักของเรื่องผ่านการบรรยาย ไม่ว่าจะเป็นฉากเหตุการณ์ หรือตัวละคร เมื่อช่วงเวลาที่โครงเรื่องเริ่มต้นขึ้น inciting incident มักจะเป็นองค์ประกอบที่สอง เพื่อสร้างแรงจูงใจให้ตัวละครเดินไปสู่เหตุการณ์ที่ต้องออกไปผจญภัย ก่อนไปถึงจุดหมาย

ตัวอย่าง inciting incident ในนวนิยายเรื่อง The Hunger Games ของ Suzanne Collins เมื่อแคตนิส อาสาไปเป็นเครื่องบรรณาการแทนน้องสาวของเธอ คือจุดเริ่มต้นของเหตุการณ์ที่นำแคตนิสไปสู่การผจญภัยอันน่าตื่นเต้น อีกตัวอย่างหนึ่งที่ชัดคือช่วงเวลาที่โดโรธีถูกพายุไซโคลนพัดใน The Wizard of Oz หรือช่วงเวลาที่ลุค สกายวอล์คเกอร์ได้รับข้อความจากเจ้าหญิงเลอาในสตาร์ วอร์ส ในนวนิยายและภาพยนตร์โรแมนติก inciting incident มักจะเป็นช่วงเวลาที่คู่รักจะได้พบกันเป็นครั้งแรก

ดังนั้น คุณจะสร้าง inciting incident หรือ จุดเริ่มต้นของเหตุการณ์ ในนวนิยายของคุณได้อย่างไร

สร้าง จุดเริ่มต้นของเหตุการณ์ หรือ inciting incident ด้วยช่วงเวลาคับขัน

“เวลา” เป็นองค์ประกอบสำคัญสำหรับการจัดวางโครงเรื่อง เนื่องจาก ‘เมื่อ’ เรื่องราวกำลังดำเนินไปสามารถเพิ่มความตึงเครียดลงไปได้ ขณะเดียวกันข้อจำกัดของเวลา กลายเป็นเงื่อนไขที่ดีอย่างหนึ่งที่จะสร้างความน่าสนใจในเหตุการณ์ เวลาที่บีบคั้นจะทำให้คนอ่านเอาใจช่วยตัวเอกเพื่อบรรลุเป้าหมาย สร้างตัวเรื่องให้เกิดการพัฒนา และ/หรือ แก้ปมปัญหามากขึ้นหรือยากขึ้น (คงไม่มีใครอยากอ่านเรื่องที่แก้ปัญหาง่ายๆ)

ตัวอย่างนวนิยายโรแมนติก เมื่อตัวละครสองคนพบกันที่เมืองชายหาดท่องเที่ยว

ลักษณาเป็นพนักงานร้านกาแฟเล็กๆ น่ารักริมชายหาด ระหว่างที่กำลังเก็บแก้วกาแฟที่ลูกค้าจ่ายเงินและออกจากร้านไปแล้ว เธอเหลือบไปเห็นหนังสือพ็อคเก็ตบุ๊กเล่มหนึ่งวางอยู่ หนังสือเล่มนี้ไม่ใช่ของทางร้าน เธอรู้ได้ทันทีว่าคงมีลูกค้าสักคนลืมหนังสือเอาไว้

สมมติว่าหนังสือเล่มนั้นเป็นของคู่รักในอนาคต ลักษณาตัดสินใจเก็บหนังสือเล่มนั้นเอาไว้เผื่อเจ้าของกลับมาตามหา แต่ที่น่าสนใจเพิ่มขึ้นเธอพบกระดาษข้อความแทรกในหนังสือ ซึ่งนั่นน่าจะสำคัญกับเจ้าของ เหตุการณ์นี้นำไปสู่การพบกันครั้งแรกของคนทั้งสอง แต่ตัวเรื่องแยกออกมาจากเดิมเมื่อ “เจ้าของหนังสือเล่มนั้นมีเวลาท่องเที่ยวในเมืองชายทะเลนี้เพียงสี่วัน” ข้อจำกัดเรื่องเวลาถูกใส่เข้ามาเพิ่ม เมื่อสร้างช่วงเวลาที่เร่งเร้า ทำให้การค้นหาเจ้าของหนังสือมีข้อจำกัด หรือการสร้างความสัมพันธ์ ใดๆ ที่จะเกิดขึ้นตามมานั้นเป็นเรื่องที่ต้องลุ้นมากขึ้น

ปัจจัยด้านเวลาทำให้การตามหา “อะไรบางอย่าง” กลายเป็น จุดเริ่มต้นของเหตุการณ์ หรือ inciting incident การตามหาเจ้าของหนังสือ เป็นเหตุการณ์สำคัญที่ทำให้มีการพัฒนาเรื่องราว เวลาที่บีบบังคับสร้างความน่าสนใจเพิ่มขึ้นไปอีกขั้น

คำถามคือ จุดเริ่มต้นของเหตุการณ์ต้องมีความยาวขนาดไหน

ในทางเทคนิค มันเกิดขึ้นเพียงชั่วขณะ หรือเหตุการณ์นั้นเกิดขึ้นเพียงครั้งเดียว และฉากเดียว

แม้กระนั้น คุณอาจตั้งค่าในหลายฉากก่อนจะเข้าสู่ จุดเริ่มต้นของเหตุการณ์ แต่ฉากก่อนหน้านั้นมักเป็นส่วนหนึ่งของการบรรยายเพื่อนำผู้อ่านสู่ธีมหลักของเรื่อง

inciting incident One Hundred Years of Solitude ของ Gabriel Garcia Marquez

ตั้งคำถามให้กับผู้อ่าน

จุดเริ่มต้นของเหตุการณ์ หรือ inciting incident ครั้งใหญ่ สร้างคำถามที่ต้องการคำตอบ

ตัวอย่างเช่น ในนวนิยาย One Hundred Years of Solitude ของ Gabriel Garcia Marquez เมื่ออ่านตอนเปิดเรื่อง:

หลายปีต่อมา เมื่อเขายืนอยู่หน้าแถวทหารผู้ทำหน้าที่ประหารชีวิตด้วยการยิงเป้า พันเอกออเรลิยอาโน บวนเดีย หวนรำลึกไปถึงบ่ายวันหนึ่งนานมาแล้วที่พ่อพาเขาไปดูน้ำแข็งที่เพิ่งค้นพบ
One Hundred Years of Solitude: Gabriel Garcia Marquez
Tweet

การเปิดของเรื่องมีผลต่อผู้อ่านเพราะทำให้เรามีเหตุการณ์กระตุ้นความรู้สึกสองเหตุการณ์ในช่วงเวลาที่ต่างกัน สิ่งที่เราได้รับ:

เหตุการณ์ในปัจจุบัน: ตัวละครหลักจะต้องเผชิญกับโทษประหารชีวิต
เหตุการณ์ในอดีต: มีความสำคัญมากพอที่ตัวละครจะจำได้ในช่วงเวลาปัจจุบัน (การเดินทางไปกับพ่อของเขา)

เป็นผลให้เกิดคำถามเกี่ยวกับทั้งสองเหตุการณ์นี้ ทำให้เราต้องการคำตอบ ทำไมพันเอกถึงได้รับโทษประหารชีวิต? อะไรที่สำคัญในวันนั้นกับพ่อของเขา? มาร์เกซจึงสร้างส่วนโค้งเรื่องราวหลายส่วนพร้อมศักยภาพมากมายสำหรับการค้นพบในย่อหน้าเดียว

ใช้ จุดเริ่มต้นของเหตุการณ์ หรือ inciting incident แสดงลักษณะสำคัญของตัวละคร

จุดเริ่มต้นของเหตุการณ์ หรือ inciting incident ในนวนิยายของคุณเป็นจุดเริ่มต้นที่ดีในการอธิบายข้อเท็จจริงเกี่ยวกับตัวละครหลัก ตัวละครของคุณมีปฏิกิริยาอย่างไรต่อ inciting incident ทำให้เราทราบถึงบุคลิกภาพ ค่านิยม เป้าหมาย จุดแข็งหรือจุดอ่อนของพวกเขา

ตัวอย่าง บรรทัดแรกของนิยายเรื่อง Mrs. Dalloway เขียนโดยเวอร์จิเนีย วูล์ฟ เริ่มต้นด้วย:

‘นางดัลโลเวย์บอกว่าเธอจะซื้อดอกไม้เอง’
Mrs. Dalloway: เวอร์จิเนีย วูล์ฟ
Tweet

การกระทำ (การซื้อดอกไม้) เกี่ยวข้องกับเหตุการณ์สำคัญ คืองานปาร์ตี้ที่ คลาริศา ดัลโลเวย์ จะจัดงานที่บ้านของเธอ ความจริงที่ว่าเธอจะ ‘ซื้อดอกไม้ด้วยตัวเอง’ แสดงให้เห็นรายละเอียดของตัวละครหลายตัว:

คลาริศารับผิดชอบการจัดงาน
เธอไม่จำเป็นต้องทำสิ่งต่างๆ ด้วยตัวเอง แสดงว่าเธอมีลูกจ้างที่สามารถทำงานรองๆ แทนเธอได้ มันบ่งบอกถึงสถานะทางชนชั้นของเธอ

ดังนั้นเราจึงมองเห็นตัวละครนี้ – สถานะชนชั้นพร้อมกับธรรมชาติที่แน่วแน่และกระฉับกระเฉงของเธอ ซึ่งวูล์ฟยังคงแสดงให้เห็นต่อไป เรารู้ว่าดอกไม้มีจุดประสงค์บางอย่าง แต่ไม่ใช่เพื่ออะไร แม้ว่าเหตุการณ์นี้จะไม่น่าสนใจ แต่ทำให้เราสงสัยเกี่ยวกับตัวละครตัวนี้

inciting incident definitionThe Matrix — จุดเริ่มต้นของเหตุการณ์ ใน The Matrix

หรืออีกตัวอย่างหนึ่ง The Matrix

โธมัส แอนเดอร์สัน ชายที่มีสองชีวิต ในตอนกลางวันเขาเป็นโปรแกรมเมอร์ให้กับบริษัทคอมพิวเตอร์ ส่วนในตอนกลางคืนเป็นแฮ็กเกอร์ที่รู้จักกันในชื่อนีโอ นีโอมักตั้งคำถามกับความเป็นจริงอยู่เสมอ แต่ความจริงนั้นอยู่ไกลเกินกว่าจะจินตนาการได้ นีโอพบว่าตัวเองตกเป็นของตำรวจเมื่อเขาได้รับการติดต่อจากมอร์เฟียส แฮ็กเกอร์คอมพิวเตอร์ในตำนานที่ถูกตราหน้าว่าเป็นผู้ก่อการร้ายโดยรัฐบาล

ชีวิตของแอนเดอร์สันนั้นเรียบง่าย แม้เขาจะมีชีวิตอีกด้านเป็นแฮ็กเกอร์ แต่การที่เขาได้พบกับมอร์เฟียส์ และถูกบังคับให้เลือกยาเม็ดสองสี แดงหรือน้ำเงิน เมื่อเลือกแล้วจะกลับไปสู่เส้นทางเดิมไม่ได้

การเลือกเม็ดยาเป็นจุดเริ่มต้นของเหตุการณ์ เพราะถ้าไม่มีจุดนี้เกิดขึ้นเรื่องราวการผจญภัยของนีโอจะไม่เกิดขึ้นเช่นเดียวกัน พวกเขายังคงเป็นแบตเตอรีให้กับหุ่นยนตร์ รอเวลาให้ผู้ปลดปล่อยในตำนานสักคนเกิดขึ้นในอนาคต นีโอจะไม่อยู่ในฐานะผู้ต่อต้านเครื่องจักร หรือเผชิญหน้ากับสายลับชุดดำจอมโหด–โปรแกรมคอมพิวเตอร์อันทรงพลังที่อุทิศตัวให้กับการหยุดยั้งนีโอทุกวิถีทาง และการกบฏของมนุษย์ทั้งมวล

inciting incident ของเดอะแมกทริกซ์ แสดงให้เห็นคุณลักษณะของตัวละครอย่างนีโอ จากชายที่ไม่มีความเชื่อมั่นใดๆ กลายเป็นผู้ปลดปล่อย และมีความเชื่อว่าสักวันเขาจะเป็นผู้นำการกบฎของมนุษย์ แน่นอนว่าบุคคลิกเหล่านั้นจะฉายชัดขึ้นในฉากต่อๆ มาของหนัง

ใช้ จุดเริ่มต้นของเหตุการณ์ หรือ inciting incident กำหนดโทน (Tone) เรื่อง

การกำหนดโทนของเรื่องผ่าน inciting incident ควรจะเป็นแง่บวกหรือแง่ลบนั้นไม่สำคัญเท่า จุดเริ่มต้นของเหตุการณ์จะถูกขัดจังหวะเสมอ เพเราะเรื่องราวที่เราจะเล่ามีหลายรูปแบบ ขึ้นลงตามสถานการณ์ที่เรากำหนด

บางครั้ง เหตุการณ์เกิดขึ้นในทางลบ เช่น Die Hard เมื่อจอห์น แมคเคลน ตัวเอกของเรื่องมางานปาร์ตี้คริสต์มาสที่บริษัทของภรรยาจัดขึ้น แต่ทั้งหมดโดนก่อกวนจากผู้ก่อการร้าย นี่คือจุดเริ่มต้นของเหตุการณ์ที่ไม่ดีเลยสำหรับตัวเอก ในทำนองเดียวกันใน The Martian เมื่อมาร์ค วัตนีย์ ติดบนดาวอังคาร แค่เริ่มต้นปัญหาแรกหนักเอาการใช่เล่นแล้ว ตลอดทั้งเรื่องเกิดปัญหาต่อเนื่องยาวนานให้ตัวเอกจ้องต่อสู้

inciting incident meaning Nothing Hill — ฉาก inciting incident ใน Nothing Hill

จุดเริ่มต้นของเหตุการณ์ในเชิงบวก ส่วนใหญ่จะอยู่ในรูปแบบ เรื่องรักโรแมนติก “การพบกันโดยบังเอิญ” เช่นใน Nothing Hill เมื่อวิลเลียม แทคเคอร์ เจ้าของร้านหนังสือเดินทางในน็อตติงฮิลล์ มาพบกับแอนนา สก๊อตดาราสาวฮอลลีวู๊ดชื่อดังในร้านหนังสือของเขา จากนั้นไม่นานวิลเลียมชนกับเธอจนทำน้ำส้มหกใส่เสื้อ จำต้องแก้ไขสถานการณ์ อุบัติเหตุนี้พาเธอมาเปลี่ยนเสื้อผ้าที่แฟลตของเขาที่อยู่ใกล้ๆ จุดเริ่มต้นของเหตุการณ์แนวบวกๆ มักเป็นเรื่องราวความรักในช่วงเวลาที่คู่ตัวละครหลักได้พบกันครั้งแรกและมีความสัมพันธ์ทางอารมณ์ กาดอกจันทร์ตรงนี้ได้เลย

จุดเริ่มต้นของเหตุการณ์ หรือ inciting incident ที่ดีที่สุดจะกลายเป็นตัวกำหนดทิศทางของเรื่อง สิ่งเหล่านี้บ่งบอกถึงอารมณ์และบรรยากาศ อย่างเช่น ในหนังสยองขวัญทางจิตวิทยาของสตีเฟน คิง เรื่อง Cujo ครอบครัวหนึ่งย้ายไปอยู่ที่เมืองคาสเซิลร็อค ในรัฐเมน ซึ่งเป็นเมืองสมมติของคิง ที่นั่นพวกเขาถูกคุกคามโดยสุนัข และครอบครัวที่บ้าคลั่ง คิงเปิดนวนิยายของเขาโดยเล่าถึงประวัติศาสตร์ของนักฆ่าชื่อแฟรงค์ ด็อด ผู้ข่มขู่ชาวบ้าน

คิงบรรยายว่าแฟรงค์ ด็อดใช้ชีวิตอย่างไร และเปลี่ยนจากเรื่องราวเบื้องหลังนี้มาเป็นการบรรยายเรื่องคาสเซิลร็อคในปี 1980 ในอีก 10 ปีต่อมา เทรนตัน เด็กวัย 4 ขวบ ตื่นขึ้นมาและพบกับสิ่งมีชีวิตในห้องของเขา นี่คือ inciting incident (การกลับมาของ ‘The Monster’ ในรูปแบบที่ต่างออกไป) คิงสร้างความรู้สึกคุกคาม ทำให้เราสงสัยเกี่ยวกับความเชื่อมโยงระหว่างเรื่องราวเบื้องหลังของ แฟรงค์ ด็อด กับ inciting incident ของ แทด เทรนตัน

พัฒนา จุดเริ่มต้นของเหตุการณ์ หรือ inciting incident ในนวนิยายอย่างไร

ตอนนี้คุณเริ่มเข้าใจความหมายของ จุดเริ่มต้นของเหตุการณ์ หรือ inciting incident จากตัวอย่างข้างต้นบ้างแล้ว มาดูวิธีพัฒนา และตรวจสอบประเด็นต่างๆ ที่ควรคำนึงถึง ในสามประเด็นด้านล่างดังนี้

จุดเริ่มต้นของเหตุการณ์ หรือ inciting incident เกิดขึ้นในองค์แรกเสมอ
inciting incident เกิดขึ้นกับตัวเอก
ชีวิตของตัวเอกมักจะเป็นชีวิตสามัญธรรมดา ในช่วงหัวเลี้ยวหัวต่อ จุดเริ่มต้นของเหตุการณ์ หรือ inciting incident มักจะเกิดขึ้นจากบุคคลอื่น หรือสิ่งอื่นเช่น จดหมาย การเยี่ยมเยือน การเผชิญหน้า

เชื่อมโยง จุดเริ่มต้นของเหตุการณ์ หรือ inciting incident กับคุณค่าหลักของเรื่อง

เรื่องราวประเภทต่างๆ มีค่านิยมที่แตกต่างกัน โดยที่แก่นแท้ของเรื่องราวจะเปลี่ยนแปลงจุดเริ่มต้นของเหตุการณ์ได้

ฟังดูซับซ้อนแต่ลองมาดูว่าเราจะพัฒนาได้อย่างไร

คุณอาจเคยได้ยินว่าเรื่องราวในนวนิยายจะต้องมีความขัดแย้ง ความขัดแย้งนั้นไม่ได้ต้องการเพียงแค่การโต้เถียงหรือการไล่ล่า ความขัดแย้งที่เราต้องการจริงๆ มาจากคุณค่าของความขัดแย้ง

มี 6 ค่านิยมหลักที่ทำให้เกิดความขัดแย้งในเรื่องราวต่างๆ สิ่งเหล่านี้ได้รับการจับคู่กับประเภทของเรื่องราวที่คุณอาจพยายามเล่า:

เรื่องราวแอ็กชัน/ผจญภัย: ชีวิตกับความตาย
เรื่องลึกลับ/เขย่าขวัญ/สยองขวัญ: ชีวิตกับชะตากรรมที่เลวร้ายยิ่งกว่าความตาย
เรื่องราวความรัก: ความรักกับความเกลียดชัง
ชีวิต/กีฬา: ความสำเร็จกับความล้มเหลว
Coming of age : การเติบโตกับความไร้เดียงสา
คุณธรรม: ความดีกับความชั่ว

เรื่องราวความรักมีระดับค่านิยมหลักของความรักและความเกลียดชัง จะมี inciting incident ที่แตกต่างอย่างมากจากเรื่องราวการผจญภัยแฟนตาซีที่มีคุณค่าหลักของชีวิตกับความตาย และ inciting incident เหล่านั้นจะดูแตกต่างจากหนังระทึกขวัญที่มีคุณค่าหลักของชีวิตกับชะตากรรมที่เลวร้ายยิ่งกว่าความตาย

ลำดับขั้นคุณค่าของแต่ละประเภทนั้นมีความแตกต่าง ดังนั้นการเลือกใช้เพื่อสร้างจุดเปลี่ยนของเหตุการณ์จึง

4 เคล็ดลับที่จะนำคุณไปสู่การเขียน จุดเริ่มต้นของเหตุการณ์ หรือ inciting incident

ทุกคนรู้ดีว่าทุกเรื่องราวมีจุดเริ่มต้น แต่เราจะรู้ได้อย่างไรว่าจุดเริ่มต้นของเหตุการณ์ที่ดีเป็นอย่างไร คำตอบคือ inciting incident เป็นองค์ประกอบที่สำคัญต่อการเล่าเรื่องทั้งหมด สิ่งนี้ปรากฏอยู่ในงานเขียนซิทคอมที่มีความยาวครึ่งชั่วโมง ภาพยนตร์แอคชั่นมหากาพย์ หรือละครโรแมนติกเล็กๆ ที่เกิดขึ้นในห้องพักของคุณ

เพื่อให้เข้าใจต่อ inciting incident นี่คือเคล็ดลับบางประการที่จะช่วยให้คุณเดินหน้าเขียนนิยายของคุณต่อไปได้ เพื่อสร้างความมั่นใจมากขึ้น ลองดูว่ามีดูเคล็ดลับอะไรกันบ้าง

1. ทำให้ฉากดูน่าตื่นเต้นหรือดราม่า

inciting incident จะน่าตื่นเต้นมากขึ้นเมื่อคุณเปลี่ยนแปลงชีวิตของตัวเอก อย่างไรก็ตาม คุณควรที่จะใช้จุดเริ่มต้นของเหตุการณ์เพื่อปรับให้มีความดรามามากขึ้น ทำให้ชัดเจน เพราะมันคือช่วงเวลาที่ทุกคนรอคอย มันไม่ใช่แค่การเผยพล็อตเรื่องออกมา แต่ยังแสดงถึงจุดที่ตัวละครได้นำไปสู่การพัฒนา

ในฉากที่นำไปสู่จุดเริ่มต้นของเหตุการณ์ คุณควรจะทำให้ประโยคสั้นที่สุด และมีความกระชับ เพื่อสร้างความรู้สึกที่เร่งเร้า คุณสามารถสร้างฉากที่มีความดรามาสูง เช่นเดียวกับในแฮร์รี่ พอตเตอร์ เมื่อแฮกริดพุ่งทะลุประตู ฟ้าร้องตามหลังเขา นอกจากนี้ หากมีคนอื่นอยู่ด้วย ให้ใช้บทสนทนาเพื่อแสดงให้เห็นว่าสิ่งนี้สร้างความแปลกใหม่เพียงใด ให้ตัวละครตอบสนองด้วยความตกใจหรือเกรงกลัว สะท้อนปฏิกิริยาจากผู้อ่านให้ได้มากที่สุด

2. สร้างอิทธิพลภายนอกเข้ามาเกี่ยวข้อง

หัวข้อนี้เชื่อมโยงกับการสร้างฉากที่มีความดรามา โดย inciting incident มักจะมีผลมากขึ้นเมื่อสิ่งที่เกิดขึ้นกับตัวละครหลักไม่ไม่ใช่สิ่งที่คาดคิดมาก่อน หรืออยู่นอกเหนือการควบคุมของพวกเขา ขณะที่คุณกำลังเขียนถึงสิ่งเหล่านี้ คุณจะต้องพยายามสร้างอิทธิพลที่อยู่เหนือตัวละคร ใช้เหตุการณ์จากภายนอกให้เกิดประโยชน์สูงสุด

ตัวอย่างที่สมบูรณ์แบบของเรื่องนี้คือจุดเริ่มต้นของ นวนิยาย พ่อมดแห่งออซ บ้านของโดโรธีถูกพายุทอร์นาโดพัด พายุพาเธอไปพบกับพ่อมดแห่งออซ เหตุการณ์นี้ทำให้เธอมีภารกิจใหม่ที่ชัดเจนคือการหาทางกลับบ้าน และบังคับให้เธอเดินทางไปยังเมืองมรกต

ไม่ใช่ว่าทุกเรื่องจะเริ่มต้นด้วยสภาพอากาศที่เลวร้าย แต่มีปัจจัยภายนอกอีกมากมายให้เลือก: คำทำนายลึกลับ คำสั่งจากรัฐบาลเผด็จการ dystopian หรือแม้แต่แม่ของตัวเอกไล่พวกเขาออกจากบ้าน ตราบใดที่มันใช้เป็นแรงจูงใจของตัวละคร ทำให้พวกเขาเดินไปสู่เส้นทางใหม่ และทำให้ภารกิจนั้นสำเร็จ

3. วาง จุดเริ่มต้นของเหตุการณ์ ไว้ตั้งแต่ต้น เพื่อให้ผู้อ่านมีส่วนร่วม

ตามที่เราคุยกัน inciting incident ไม่ได้มีความสำคัญสำหรับตัวละครของคุณเท่านั้น แต่สำหรับผู้อ่านของคุณด้วย มันเตือนพวกเขาถึงเรื่องราวที่เกิดขึ้นจะเกี่ยวกับอะไร อย่างไร ที่ไหน และสร้างแนวคิดคร่าวๆ ว่าโครงเรื่องจะมุ่งไปที่ใด

นั่นหมายความว่าคุณควรวางจุดเริ่มต้นของเหตุการณ์ในช่วงต้นเรื่อง โดยควรให้อยู่ใน 20-30 หน้าแรกหากเป็นนวนิยาย ใช่ บางอย่างเกิดขึ้นในภายหลัง ตัวอย่างเช่น Great Gatsby — แต่นี่เป็นข้อยกเว้น ไม่ใช่กฎ การที่คุณทำให้จุดเริ่มต้นของเหตุการณ์รอนานเกินไป ผู้อ่านจะเริ่มหงุดหงิด และหมดความอดทน! หลังจากเหตุการณ์นี้เกิดขึ้นแล้ว คุณสามารถจัดโครงสร้างเรื่องราวได้หลายวิธี — แต่คุณต้องมีเหตุการณ์ที่เกิดขึ้นตั้งแต่เนิ่นๆ เพื่อดึงดูดผู้อ่าน

จุดเริ่มต้นของเหตุการณ์ ใน Lord of the Flies

4. เชื่อมโยงกับธีม

นวนิยายทุกเรื่องมีธีม — แนวคิดสากล หรือการเล่าเรื่องที่เน้นย้ำข้อความ inciting incident ควรสะท้อนถึงแก่นเรื่องไม่ทางใดก็ทางหนึ่ง แม้จะเป็นเพียงเรื่องเล็กน้อยเท่าไรก้ตาม

จุดเริ่มต้นของเหตุการณ์ ใน Lord of the Flies ของ William Golding การอพยพในช่วงสงครามส่งผลให้เครื่องบินตก และกลุ่มเด็กหนุ่มติดอยู่บนเกาะ สิ่งนี้นำพวกเขาไปสู่การสร้างสังคมชั่วคราวซึ่งสลายกลายเป็นความรุนแรงอย่างรวดเร็ว ซึ่งเป็นความรุนแรงแบบเดียวกับที่ก่อให้เกิดสงครามที่พวกเขาพยายามจะหลบหนีตั้งแต่แรก

ลองวาด จุดเริ่มต้นของเหตุการณ์ inciting incident กับ จุดสุดยอดของเรื่องราว หรือ เหตุการณ์ตึงเครียด (Climax) ว่ามีความคล้ายคลึงกันอย่างไร ใน The Hunger Games การเสียสละของแคตนิส เป็นการบอกล่วงหน้าว่าเธอเสียสละเพื่อน้องสาว แม้ว่าแคปปิตอลจะหยุดพวกเขาทุกวิถีทางอย่างไร สิ่งนี้ยังคงกระตุ้นอารมณ์ และเตือนเราว่า แคตนิสเต็มใจทำทุกอย่างเพื่อคนที่เธอรัก

เรื่องราวทั้งหมดนี้อาจต้องใช้เวลาในการฝึกฝน—โปรดจำไว้ว่า inciting incident จะเกิดขึ้นเพียงครั้งเดียว และสิ่งเดียวที่จำเป็นในการพัฒนาเรื่องราวในนวนิยาย หวังว่าบทความนี้จะให้คำแนะนำที่จำเป็นในสิ่งที่ควรทำ โดยเฉพาะวิธีจัดการโครงสร้าง และองค์ประกอบที่จะทำให้มีประสิทธิภาพมากขึ้น

ธรรมชาติของ inciting incident ขึ้นอยู่กับการเลือก เขียนฉากในเรื่องราวที่คุณต้องการ คุณอาจจะพบว่ามันง่ายกว่าที่คุณคิด

Manuscript Template

ดาวโหลดฟรี

อย่าปล่อยให้ต้นฉบับที่ยุ่งเหยิงทำลายเรื่องราวที่ยิ่งใหญ่

เริ่มต้นทำต้นฉบับในรูปแบบที่ถูกต้องส่งให้สำนักพิมพ์ หรือนิตยสาร เพื่อพิจารณา

We promise we’ll never spam! Take a look at our Privacy Policy for more info.

0 comments 1.2K views

เล่นบทพระเจ้า : บุคคลที่ 3 มุมมองพระเจ้า ดวงตาที่มองเห็นได้ทั้งหมด : Third Person Omniscient POV in Fiction

by niwat59 06/11/2021

written by niwat59 5 mins read

มุมมองพระเจ้า เป็นมุมมองเล่าเรื่อง บุคคลที่ 3 รูปแบบหนึ่งของ การเขียนนิยาย ในภาษาอังกฤษคือ Third Person Omniscient Point of View (POV) คำว่า omniscient มีความหมายว่า “สัพพัญญู” คำนี้มาจากภาษาบาลี แปลว่า รู้รอบ รู้ทุกอย่าง รู้ไปหมด ถ้าในสันสกฤต คือ “สรรเพชญ” ส่วนพุทธ ก็นำมาใช้แทนพระพุทธเจ้าว่าเป็นสัพพัญญู คือ ผู้รู้รอบ รู้แจ้ง ในส่วนมุมมองเล่าเรื่องทางวรรณกรรมเราเรียกมุมมองนี้ว่า มุมมองพระเจ้า ดวงตาที่มองเห็นทุกสิ่งอย่างได้ทั้งหมด

บุคลลที่สามมุมมองพระเจ้า เป็นมุมมองเล่าเรื่องแบบหนึ่งที่เก่าแก่ที่สุดที่ได้มีการบันทึกเอาไว้ ในนิทานตำนานต่างๆ ที่เล่าผ่านกันต่อๆ กันมา นิทานเหล่านั้นต่างใช้มุมมองพระเจ้าเล่าเรื่อง เนื่องจากมุมมองนี้ผู้เล่าสามารถล่วงรู้ได้ทุกสิ่งทุกอย่างโดยไม่มีข้อจำกัด มุมมองนี้เมื่อเทียบกับความสัมพันธ์ที่ใกล้ชิดกับผู้อ่าน มุมมองพระเจ้าสร้างระยะห่างมากกว่าบุคคลที่สามจำกัดมุมมอง คุณอาจจะต้องทำงานหนักขึ้น เพื่อให้แน่ใจว่าหนังสือที่คุณเขียนด้วยมุมมองพระเจ้ายังทำงานได้ดีในนวนิยายของคุณ และยังทำให้เรื่องราวในหนังสือสนุกสำหรับนักอ่านยุคใหม่หรือไม่

วิธีการบรรยายของมุมมองพระเจ้า เหมือนผู้บรรยายลอยอยู่ในอากาศ มองลงมาเห็นทุกสิ่งทุกอย่าง แต่ตัวละครไม่รู้ว่ามีผู้บรรยายอยู่ในโลก เสมือนพระเจ้ากำลังเล่าเรื่องของแมลงวันที่เกาะอยู่บนกำแพง ขณะที่บุคคลที่สามจำกัดมุมมอง ผู้บรรยายคือตัวละครใดตัวละครหนึ่งที่อาจจะไม่มีบทบาทในเรื่องหรือไม่ก็ได้

ในขณะเดียวกัน มุมมองพระเจ้า กลายมาเป็นที่ไม่นิยมสำหรับบรรณาธิการสำนักพิมพ์ เนื่องจากความสัมพันธ์ระหว่างผู้บรรยายกับผู้อ่านต่ำกว่ามุมมองอื่น เมื่อเทียบกับบุคคลที่หนึ่ง หรือบุคคลที่สามจำกัดมุมมอง ที่ผู้อ่านคุ้นเคยเป็นอย่างดี ในขณะที่มุมมองพระเจ้ามักจะนำไปสู่ “การกระโดดข้ามหัวตัวละคร” ได้ง่าย

อำนาจวรรณกรรมจาก มุมมองพระเจ้า

ควบคุมตัวละครได้หลายตัว

การใช้ บุคคลที่ 3 มุมมองพระเจ้า นักเขียนสามารถสร้างโลกตัวละครให้มีชีวิต และเจาะลึกเข้าไปในจิตใจของพวกเขา มุมมองนี้เป็นเครื่องมือที่สำคัญทางวรรณกรรมที่ช่วยให้พัฒนาตัวละครได้ดี สร้างความซับซ้อนให้กับเรื่องที่เขียน มุมมองพระเจ้าสามารถเชื่อมโยงตัวละครมากมายในเรื่องให้เข้าด้วยกัน

พลังอำนาจของผู้รู้ ทำให้การบรรยายไม่ติดอยู่เฉพาะกระแสสำนึกของตัวละครใดตัวละครหนึ่ง แต่สามารถมอบ POV ให้กับตัวละครสำคัญได้หลายๆ ตัว ในทางกลับกัน มุมมองนี้ยังสามารถเจาะลึกสภาวจิตของตัวละครจำนวนมาก เพื่อให้ผู้เขียนทดลองกับการนำเสนอเรื่องราวของตัวละครที่มีความแตกต่างกันมากเป็นพิเศษ

มุมมองพระเจ้าแสดงให้เห็นว่าตัวละครสามารถแสดงความคิดของตัวเองออกมาได้อย่างไร ตัวละครสามารถมองเห็นการเชื่อมโยงต่างๆ ภายในจิตใจ แม้การแสดงออกนั้นจะไม่ชัด หรือเป็นส่วนตัวเพียงไร แต่นี่คือความพิเศษของมุมมองพระเจ้าที่มอบให้มากกว่ามุมมองอื่น

วินสตันทิ้งแขนลงข้างตัว สูดอากาศเข้าปอดช้าๆ ความคิดล่องลอยสู่อาณาจักรวกวนของการคิดสองชั้น การรับรู้และการไม่รับรู้ การต้องสำเหนียกถึงความจริงสมบูรณ์ขณะกล่าวคำเท็จที่ผูกขึ้นอย่างระมัดระวัง การยึดกุมความเห็นพร้อมกันทีเดียวสองอย่างซึ่งหักล้างกัน ทั้งที่รู้ว่าความเห็นทั้งคู่ขัดแย้งกันแต่ก็ต้องเชื่อทั้งสองฝ่าย ต้องใช้ตรรกะเพื่อต่อต้านตรรกะ ต้องละทิ้งคุณธรรมขณะปากกลับกล่าวอ้างถึงไม่ขาด ต้องเชื่อว่าประชาธิปไตยเป็นเรื่องเหลือวิสัย และปักใจว่าพรรคคือผู้พิทักษ์ประชาธิปไตย
1984: George Orwell
Tweet

นวนิยายเรื่อง 1984 ของ George Orwell มักถูกอ้างอิงเสมอในฐานะนิยายการเมืองเสียดสีระบอบการปกครองยุคใหม่ของโลกอนาคต น้ำเสียงของผู้บรรยายจึงถูกสอดใส่ความคิดลงไป แม้เสียงเล่าจะผ่านตัวละครอย่างวินสตัน แต่น้ำเสียงนั้นก็หนักแน่นที่จะเสียดสีการกระทำของรัฐที่พยายามจะครอบงำประชาชนให้อยู่ในระเบียบ โดยเฉพาะระเบียบทางความคิด ซึ่งถ้าพวกเขาแม้เพียง “คิด” ที่จะต่อต้าน “ความคิด” นั้นก็มีความผิดแล้ว

มุมมองพระเจ้า ปลดปล่อย “เสียง” ของผู้บรรยาย

การเขียนด้วยมุมมองพระเจ้าช่วยให้ผู้เขียนสร้างบุคลิกตัวละครได้อย่างมากมาย เหมือนผู้บรรยายนั่งอยู่นอกเรื่องราวแล้วมองลงมาจากเบื้องบน การบรรยายช่วยให้เสียงภายในของตัวละครมีความโดดเด่น

เสียง หรือ “สำเนียง” ในมุมมองพระเจ้า เป็นเรื่องเกี่ยวกับผู้บรรยาย ใครเป็นคนเล่าเรื่องนี้ให้คุณฟัง? ทำไมพวกเขาถึงเลือกองค์ประกอบบางอย่างที่จะมุ่งเน้น? พวกเขามีทัศนคติอย่างไรต่อตัวละคร และเรื่องราวที่พวกเขาเล่า? เสียดสีและห่างเหิน? แบนและไร้อารมณ์? ร่าเริงและงอน? เศร้าและปรัชญา? ขมขื่นและน่าขนลุก? บ้าเล็กน้อย? พยายามทำให้คุณกลัว พยายามทำให้คุณร้องไห้?

เธอคงจำได้ว่าโสกราตีสไม่เคยเขียนอะไร แม้นักปรัชญารุ่นก่อนเขาจำนวนมากจะเขียน ปัญหาก็คืองานเหล่านี้แทบไม่เหลือมาถึงปัจจุบัน แต่ในกรณีของเพลโต เราเชื่อว่ามีการเก็บงานเขียนหลักๆ ทั้งหมดของเขาเอาไว้ (นอกจากคำแก้ต่างของโสกราตีส ยังมีงานรวมเล่มชื่อ Epistles และบทสนทนาทางปรัชญาอีก 25 เรื่อง) สาเหตุหนึ่งก็เพราะเพลโตได้ตั้งสำนักปรัชญาของเขาเอง ซึ่งตั้งอยู่ที่ชายป่า ไม่ไกลจากกรุงเอเธนส์ เขาตั้งชื่อตามวีรบุรุษในตำนานกรีก คืออพคาเดมุส
Sophie’s World: Jostein Gaarder
Tweet

โลกของโซฟี เขียนด้วยมุมมองพระเจ้า สำเนียงในนิยายนำพาผู้อ่านเข้าไปในโลกประวัติศาสตร์ปรัชญา ที่ตัวละครในประวัติศาสตร์กลับมามีชีวิต ผ่าน “บทสนทนา” ที่เชื่อมโยงกับเด็กสาวโซฟี ผู้เขียนเลือกแก่นปัญหาในวิชาปรัชญามานำเสนอ โดยเดินรอยตามผู้สนใจปัญหาเกี่ยวกับกำเนิดของชีวิตและโลก รวมถึงพลังที่มีอิทธิพลต่อการเปลี่ยนแปลงทางประวัติศาสตร์ โดยสอดใส่มุกขำขันเพื่อให้เกิดรอยยิ้มน้อยๆ เอาไว้ตลอดเรื่อง

เล่นกับความดรามาเชิงประชดประชัน

มุมมองพระเจ้าเป็นมุมมองที่ผู้บรรยายสามารถล่วงรู้บางสิ่งจากตัวละครได้ทุกเรื่อง บางครั้งตัวละครยังไม่รู้จักตัวเองดีเท่าตัวผู้บรรยายเสียอีก ดังนั้นการเขียนเรื่องเสียดสี เรื่องประชดประชัน ด้วยมุมมองพระเจ้าจึงไปกันได้ด้วยดี โดยเฉพาะถ้าคุณมีตัวละครที่มีบุคคลิกน่าหมั่นไส้ และต้องการเล่นตลกกับพวกเขา

ทำให้นวนิยายของคุณเป็นเหมือนภาพยนตร์ด้วย มุมมองพระเจ้า

สิ่งที่เราทราบดีนวนิยายมาก่อนภาพยนตร์เสมอ (ในแง่อักษรศาสตร์) การดัดแปลงนวนิยายไปเป็นภาพยนตร์เป็นเรื่องปกติ แต่ในขณะเดียวกัน ภาพยนตร์ยุคใหม่สร้างภาพจากนวนิยายได้น่าตื่นเต้น โดยเฉพาะฉากที่ยิ่งใหญ่ก่อนเริ่มเรื่อง

ในทางกลับกัน ถ้าคุณต้องการบรรยายฉากเลียนแบบมุมมกล้องภาพยนตร์บ้าง ลองจินตนาการดูว่าการบรรยายด้วยมุมมองพระเจ้า ด้วยฉากภาพยนตร์จะงดงามเพียงไร เริ่มด้วยภาพมุมกว้างระยะไกล แสดงให้เห็นภูมิประเทศที่ล้อมรอบไปด้วยธรรมชาติยิ่งใหญ่ จากนั้นภาพค่อยๆ เจาะไปสู่ตัวละคร ที่กำลังควบม้าอยู่บนทุ่งหญ้า มันน่าตื่นตาไม่น้อยใช่ไหม

เขามองไปตามท้องทะเลรอบด้านและรู้ว่าเขาอยู่ตามลำพัง เขายังคงเห็นน้ำเป็นรูปแก้วหลายเหลี่ยมอยู่ในน้ำลึกสีน้ำเงินเข้ม–The Old Man and The Sea: Ernest Hemingway
Tweet

ภววิสัย และ อัตวิสัย ใน มุมมองพระเจ้า

นักเขียนใหม่หลายคนเข้าใจว่า มุมมองพระเจ้า เป็นมุมมองแบบภววิสัยเท่านั้น โดยเนื้อแท้แล้ว มุมมองพระเจ้าไม่ได้เป็น

บางแหล่งข้อมูลแบ่งมุมมองพระเจ้าออกเป็นสองแบบ คือ

แบบแรก: ภววิสัย (อังกฤษ: objective) ผู้บรรยายรู้ทุกสิ่ง แต่เป็นเพียงผู้สังเกตการณ์ และไม่สามารถเจาะลึกทะลุเข้าไปในความคิดของตัวละคร โดยบรรยายเรื่องราวจากการกระทำของตัวละครเท่านั้น ข้อดีก็คือสร้างความเท่าเทียม ไม่เปรียบเทียบ หรือตัดสินตัวละครด้วยอคติทางความคิด

โดยความหมายของคำว่า ภววิสัยคือ สิ่งที่มีพื้นฐานอยู่บนข้อเท็จจริง เงื่อนไขที่เป็นความจริง โดยไม่ขึ้นอยู่กับจิตใจ ไม่ว่าผลของการตัดสินจะออกมาเป็นอะไร จะไม่ขึ้นอยู่กับความคิดเห็นและความรู้สึก ความเป็นจริงที่เกิดขึ้นตามภววิสัยมักจะถูกค้นพบมากกว่าที่จะถูกสร้างขึ้นมา ในทางปรัชญา สิ่งที่เป็นภววิสัยจะเป็นจริงเสมอไม่ว่าจะอยู่ที่ไหน เวลาใด หรือกับบุคคลใด

ตัวอย่างของ POV มุมมองพระเจ้า แบบภววิสัย เป็นเหมือนกล้องที่ติดตามตัวละครไปรอบๆ เพื่อบันทึกการแสดง การกระทำและบทสนทนา โดยไม่เข้าไปในความคิดภายในของตัวละคร

ผู้อ่านจะรู้ความคิดของตัวละครได้ก็ต่อเมื่อตัวละครพูดออกมา ผ่านการเขียนด้วยบทสนทนา มุมมองภววิสัยจึงเป็นการ “แสดง” โดย ไม่ “บอก” ยกเว้นการอธิบายเป็นครั้งคราว แทนที่จะอธิบายว่าตัวละครรู้สึกอย่างไร ตัวละครจะต้อง “แสดง” ออกมาจากการกระทำของพวกเขา

เมื่อเขียนด้วยมุมมองภววิสัย ผู้เขียนจะต้องหลีกเลี่ยงคำกริยาทั้งหมดที่แสดงถึงพฤติกรรมทางอารมณ์จากภายใน เช่น “รู้สึก” “คาดเดา” “สันนิษฐาน” รวมถึงคำคุณศัพท์และคำวิเศษณ์ใดๆ ที่เกี่ยวข้องกับอารมณ์ (เศร้า มีความสุข โกรธ ฯลฯ) เหตุผลก็คือมันบอกผู้อ่านผ่านการบรรยายว่า ตัวละครมีความรู้สึกหรือคิดอย่างไร จำไว้ว่า POV แบบภววิสัย ก็เหมือนกับกล้องถ่ายรูป มันแสดงได้เฉพาะสิ่งที่ตัวละครกำลังทำอยู่ และไม่สามารถเข้าไปอยู่ในใจของพวกเขาได้โดยตรง

ภววิสัยมีความหมายตรงข้ามกับอัตวิสัย ข้อเท็จจริงที่เป็นอัตวิสัยจะเป็นภววิสัยก็ต่อเมื่อ สิ่งนั้นเป็นข้อเท็จจริงบนเงื่อนไขเฉพาะอย่าง ในเวลาเฉพาะ ในสถานที่เฉพาะ หรือกับบุคคล

แบบที่สอง: อัตวิสัย (อังกฤษ: subjective) เรื่องราวในนวนิยายจากมุมมองพระเจ้าแบบอัตวิสัย ผู้บรรยายเป็นผู้สังเกตการณ์พร้อมไปกับแสดงทัศนคติ ผู้อ่านจะรับรู้ความรู้สึกว่าผู้ยรรยายคิด “อย่างไร” กับตัวละคร รวมถึงการตัดสิน (judge) ตัวละครในแง่มุมต่างกันด้วย

POV แบบอัตวิสัย เสียงผู้บรรยายจะเต็มไปด้วยความหนักแน่น เนื่องจากสามารถแสดงความคิดจากภายในของตัวละครได้ มีบางคนกล่าวว่า มุมมองพระเจ้าแบบอัตวิสัย ผู้บรรยายสามารถติดตามตัวละครได้เพียงตัวเดียวเท่านั้น ซึ่งกรณีนี้ไม่จำเป็นเสมอไป ผู้บรรยายสามารถบอกเล่าถึงตัวละครตัวอื่นได้ แม้ไม่ใช่ตัวละครหลัก

แต่สิ่งที่สำคัญที่สุดสำหรับ POV อัตวิสัยก็คือ ผู้บรรยายมี “สำเนียง” ที่หนักแน่น และอารมณ์ความรู้สึกทั้งหมดของเรื่องถูกกรองผ่านผู้บรรยาย ไม่ใช่ตัวละคร เพราะฉะนั้น คุณอาจจะหัวร้อนจากผู้บรรยายที่มีความลำเอียง หรือสร้างตัวละครให้ถูกตัดสินจากสายตาผู้บรรยายก็เป็นได้

อัตวิสัย หมายถึงมุมมองหรือความคิดเห็นของบุคคล โดยเฉพาะสิ่งที่เกี่ยวข้องกับความรู้สึก ความเชื่อ หรือความต้องการ อาจหมายถึงแนวความคิดส่วนบุคคลที่ไม่สามารถพิสูจน์ได้ ซึ่งตรงข้ามกับความรู้และความเชื่อที่มีพื้นฐานอยู่บนข้อเท็จจริง ในทางปรัชญา

บางคนมองว่า ผู้บรรยายมุมมองพระเจ้าเป็นภววิสัย โดยส่วนตัวคือไม่ ความหมายของ POV คือ ผู้บรรยายจะต้องมีมุมมอง มีจุดยืน แม้บางครั้งจะเป็นมุมมองที่ค่อนข้างเยือกเย็น และเหินห่าง แต่ก็ยังเป็นมุมมอง

โทมัสเฝ้าพยายามทำให้เธอเชื่อว่า ความรักกับการร่วมรักเป็นคนละเรื่องกัน เธอไม่ยอมเข้าใจ บัดนี้เธอถูกกลุ้มรุมด้วยเหล่าบุรุษที่เธอไม่ได้แยแสเลยสักกระผีกริ้น การร่วมรักกับชายพวกนี้เป็นอย่างไรหนอ? เธอกระสันอยากลอง ถึงจะเป็นแค่รูปแบบของคำสัญญาที่ไม่มีหลักประกัน ดังที่เรียกว่าการให้ท่าก็เถอะ โปรดอย่าเข้าใจผิด: เทเรซามิได้ปรารถนาจะแก้เผ็ดโทมัส เธอเพียงแต่อยากหาทางออกจากความว้าวุ่นใจ เธอรู้ว่าตัวเองกลายเป็นภาระแก่เขา: เธอจริงจังกับเรื่องต่างๆ มากเกินไป ทำให้ทุกเรื่องกลายเป็นเรื่องเศร้า The Unbearable Lightness of Being: Milan Kundera

นวนิยายเรื่อง The Unbearable Lightness of Being ของ Milan Kundera ใช้ บุคคลที่ 3 มุมมองพระเจ้า เล่าเรื่อง แน่นอนว่าหลายคนอาจจะแย้งว่านวนิยายเรื่องนี้เล่าด้วยบุคคลที่ 1 เพราะบางฉาก “ผม” ได้ออกมาเป็นผู้บรรยาย ทว่า “ผม” เราไม่รู้ว่าเขาเป็นใคร เขาไม่ได้เป็นตัวละครในเรื่อง ตัวละครอย่างโทมัส หรือเทเรซา ไม่รู้การมีอยู่ของเขาเลยแม้แต่ฉากเดียว หรือ “ผม” จะเป็นบุคคลที่หนึ่งแบบมุมมองพระเจ้า แต่เขาก็ไม่ได้เข้ามาเกี่ยวข้องกับตัวเรื่องของนวนิยาย การที่ “ผม” ปรากฏขึ้นในบางฉากก็เพียงออกมาให้ข้อมูลเพิ่มเติม เพราะตลอดทั้งเรื่องเขาก็บรรยายถึงสองตัวเอกด้วยบุคคลที่สาม

ข้อดีอีกประการของมุมมองพระเจ้า คือช่วยให้ผู้เขียนพาผู้อ่านไปได้ทุกที่ หรือทุกเวลาด้วยการดีดนิ้ว และอธิบายทุกอย่างที่เกิดขึ้นโดยไม่ต้องใช้ตัวละครเป็นตัวกลาง

บุคคลที่สามจำกัดมุมมอง มีข้อจำกัดในการเล่าเรื่องของตัวละครทีละตัวในแต่ละฉาก ทำให้การเล่าเรื่องแคบตามลงไป เมื่อเทียบกับมุมมองพระเจ้าที่มีความยืดหยุ่นมากกว่า เราอาจคาดหวังว่ามุมมองพระเจ้าจะเป็น POV ที่โดดเด่นจนกลายเป็นเครื่องมือที่นักเขียนนิยมใช้กันทั่วไป ใครบ้างที่ไม่อยากใช้พลังเทพพระเจ้าในการเล่าเรื่อง?

แต่ปรากฎว่านิยายส่วนใหญ่ในศตวรรษที่ผ่านมา นิยมเขียนด้วยบุคคลที่สามจำกัดมุมมองมากกว่ามุมมองพระเจ้า มุมมองพระเจ้ามีผู้นิยมเขียนน้อยลง เป็นเพราะว่า POV จำกัดมุมมองเขียนออกมาเป็นธรรมชาติในตัวมันเอง ขณะเดียวกันมุมมองพระเจ้าได้เสียสละสิ่งที่สำคัญที่สุดในนิยาย: โดยไม่อนุญาตให้ผู้อ่านเข้าใกล้ และเห็นอกเห็นใจตัวละคร รวมถึงสถานการณ์ที่พวกเขาพบ เป็นเพราะระยะห่างที่สร้างขึ้นจากการเห็นทุกอย่างของผู้บรรยายมุมมองพระเจ้า แทนที่ผู้อ่านจะรู้สึกอินไปกับการกระทำของตัวละคร กลายเป็นว่ามุมมองพระเจ้าได้ทำให้เกิดช่องว่างนั้นมากเกินไป

บุคคลที่ 3 มุมมองพระเจ้า ดวงตาที่มองเห็นได้

ข้อผิดพลาดทั่วไปเมื่อใช้ บุคคลที่สาม มุมมองพระเจ้า ในงานเขียน

มุมมองพระเจ้าเป็นมุมมองที่ผู้บรรยายสามารถบรรยายอะไรก็ได้ แต่อย่างไรก็ตาม มุมมองนี้ก็มีข้อผิดพลาดบางประการที่ผู้เขียนควรหลีกเลี่ยง

ย้อนอดีต, เจาะลึกความรู้สึกภายใน และบรรยายมากเกินไป

โทคิล และดอสโตยเยียฟสกี้ มักถูกวิจารณ์เสมอว่าพวกเขาบรรยายออกนอกโครงเรื่องหลักอยู่เสมอ โทคิลออกนอกโครงเรื่องด้วยการบรรยายเบื้องหลังประวัติศาสตร์ (ลอร์ดออฟเดอะริงส์) ขณะที่ดอสโตยเยียฟสกี้ ชอบเจาะลึกความรู้สึกภายใน และพาผู้อ่านออกไปไกลจากโครงเรื่อง ก่อนจะวกกลับมาสู่เส้นทางเดิม (พี่น้องคารามอซอฟ)

การเขียนแบบนี้แม้จะสามารถขยายขอบเขตของโลกในนวนิยายได้ แต่เป็นการเขียนที่อันตราย มันสามารถทำลายจุดสมดุลย์ของหนังสือ ชลอการพัฒนาตัวละครหรือโครงสร้างเรื่อง อาจนำไปสู่ความน่าเบื่อ จนผู้อ่านจำใจต้องปิดหนังสือลงก่อนจบก็เป็นได้

หอคอยทั้งสองนี้ มนุษย์ชาวกอนดอร์สร้างขึ้นแต่สมัยโบราณยุคที่กอนดอร์เรืองอำนาจ ภายหลังจากที่เซารอนพ่ายสงครามและหลบหนีไป ด้วยมีความหวั่นเกรงกันว่าเซารอนอาจจักพยายามย้อนกลับมาสู่อาณาจักรเดิมอีก–The Two Towers: J.R.R. Tolkien
Tweet

เฉลยปริศนาเร็วเกินไป (จากการบอกใบ้มุกหักมุม)

แม้คุณจะไม่ได้ตั้งใจเฉลยปริศนาให้เร็วเกินไป จนกว่าจะถึงจุดไคลแมกซ์ แต่การบรรยายด้วยมุมมองพระเจ้าอาจจะทำให้คุณบอกใบ้มุกที่คุณสร้างเอาไว้ทั้งหมดด้วยตัวมันเอง ในยุคนี้ผู้อ่านรู้จักเทคนิกต่างๆ ของการเล่าเรื่อง ปริศนาที่คุณทิ้งเอาไว้ตามรายทางของเรื่องเล่า มักจะถูกนำกลับมาเป็นอาวุธ หรือปมแก้ไขปัญหาต่างๆ ได้เสมอ

เช่นถ้าในฉากแรกตัวละครเหลือบไปเห็นปืนโบราณประดับอยู่บนฝาบ้าน ผู้อ่านจำนวนหนึ่งจะเชื่อทันทีว่ามันจะต้องถูกนำมาใช้ไม่ทางใดก็ทางหนึ่งในอนาคต ถ้าผู้บรรยายไม่ซ่อนสัญลักษณ์เหล่านั้นให้ดี ผู้อ่านอาจสันนิษฐานได้ว่าผู้บรรยายมุมมองพระเจ้าให้ความสำคัญกับปืนกระบอกนั้น มันกลายเป็นจุดดึงดูดใจที่คาดเดาได้ว่าต้องเกิดอะไรขึ้นสักอย่าง ถ้าเดาถูกก็หมดสนุกกันไป

เมื่อลองเปรียบเทียบการบรรยายด้วย บุคคลที่หนึ่ง หรือ บุคคลที่สามจำกัดมุมมอง ตัวละครจะสามารถซ่อนสัญลักษณ์เหล่านั้นได้แนบเนียนกว่า เช่นตัวละครอาจจะเคยเป็นอดีตทหารผ่านศึก หรือพ่อมักจะพาไปล่าสัตว์ในช่วงวันหยุดฤดูร้อน ปริศนาของเรื่องจะถูกปลอมแปลงด้วยรายละเอียดได้ง่ายขึ้นโดยไม่ต้องบรรยายถึงปืนบนผนัง

เปิดเผยแต่ไม่แสดง

อีกครั้งที่เราต้องเน้นย้ำในเรื่องนี้ การเขียนด้วยมุมมองพระเจ้าทำให้รู้สึกว่าไม่มีกฎเกณฑ์ในการเขียนมากนัก เพราะมีอิสระในการเล่าเรื่อง ซึ่งทำให้นักเขียนเสียนิสัย กลับไปใช้วิธีที่ดูเหมือนง่าย ตอนนี้เรากำลังพูดถึงกฎสำคัญในงานเขียนเชิงสร้างสรรค์ ดังนั้น การแสดงที่ไม่เปิดเผย จึงมีความสำคัญ

เชคอฟเคยกล่าวเอาไว้ว่า “อย่าบรรยายว่าพระจันทร์ส่องแสง แต่ควรแสดงให้เห็นว่าฉันเห็นแสงแวววับบนกระจกที่แตกอย่างไร”

ตัวอย่างง่ายๆ สั้นๆ เกียวกับ เปิดเผยแต่ไม่แสดง

ประโยคบอกเล่า: ประติมาเป็นโรคกลัวความสูง

ประโยคเปิดเผยแต่ไม่แสดง: ทุกครั้งที่ประติมาลงบันไดฉุกเฉิน หรือมองขึ้นไปบนยอดตัวตึก ร่างของเธอจะหนาวสั่น หัวใจเต้นเร็ว มีอาการวูบวาบที่หน้าท้อง ความรู้สึกนี้เหมือนทำให้เธอท้องผูก

พื้นฐานการเขียนที่ดีช่วยทำให้การเขียนของคุณไหลลื่น มันทำให้คุณเป็นอิสระแม้จะอยู่ภายใต้กฎข้อบังคับมากเท่าไหร่

มุมมองพระเจ้า สร้างความสับสนจนอาจจะเกิด Head Hopping

คุณคงเคยได้ยินความน่าสะพรึงกลัวเกี่ยวกับ Head Hopping มาก่อน นักเขียนใหม่หลายคนสับสนกับ Head Hopping สิ่งนี้มักเกิดขึ้นเพราะนักเขียนต้องการแสดงให้เห็นว่าตัวละครมากมายทั้งหมดคิดอะไรอยู่ในฉากเดียว โดยเขียนมันลงไปราวกับว่ามันเป็น บุคคลที่สามในแบบหลากหลายมุมมอง แทนที่จะเป็น “มุมมองพระเจ้า” เมื่อสับสนแล้ว จะเขียนทั้งสองรูปแบบสะเปะสะปะปนเป จนกลายเป็นเรื่องน่าปวดหัวสำหรับคนอ่าน

Head Hopping คือ เมื่อคุณเปลี่ยนการบรรยายระหว่างตัวละคร หรือ มี POV มากกว่าหนึ่งตัวละครในฉากนั้น อาจทำให้ผู้อ่านสับสนอย่างมาก โดยดึงพวกเขาออกจากการเล่าเรื่อง

เมื่อประมาณ 20 ปีที่แล้ว ตอนที่ผมเริ่มเขียนหนังสือ ผมยังจำตอนแก้ไขนิยายของตัวเอง มันเกี่ยวข้องกับ Head Hopping และนี่เป็นสิ่งที่คุณควรหลีกเลี่ยงเมื่อเขียนนิยายของตัวเอง

ข่าวดีก็คือ Head Hopping จะเกิดขึ้นเฉพาะบุคคลที่สามเท่านั้น ไม่เคยเกิดขึ้นบุคคลแรก ทำไม? เพราะในตอนแรกคุณไม่เคยเปลี่ยน POV ภายในฉากหรือบท หากคุณเริ่มเรื่องด้วย “ผม/ฉัน” (สมมติว่าตัวเอกของคุณชื่อ สมศักดิ์) POV จะเป็นของ สมศักดิ์ เสมอ

ตัวอย่าง 1

ผมตื่นขึ้นมาพร้อมกับรอยแผลที่แขน ไม่แน่ใจว่าเกิดอะไรขึ้น เมื่อคืนผมออกไปเที่ยวกลางคืน โดยชวนวีนัสไปด้วย ระหว่างเทียวผมเล่นพนันบอลได้เงินมา ผมบอกได้เลยว่าเธอเป็นห่วง ผมเลือกเส้นทางลัดเพื่อไปสถานีรถไฟใต้ดิน ตอนนั้นเราเผชิญหน้ากับแก๊งค์เด็กวัยรุ่นในซอย เมธาหัวหน้าของพวกเขามักจะเยาะเย้ยขณะที่เราเดินผ่านไป และผมไม่ชอบวิธีที่เขาจ้องมองเธอ

นั่นคือมุมมองทั้งหมดของ สมศักดิ์ แต่ถ้าคุณนำ POV เหล่านั้นมาแยกเป็นคนๆ ในฉากเดียวกัน นั่นคือ Head Hopping ซึ่งเป็นเป็นเรื่องที่น่าปวดหัว เปลี่ยนเป็นที่สามกันเถอะ

ตัวอย่าง 2

สมศักดิ์ตื่นขึ้นมาพร้อมกับรอยแผลที่แขน ไม่แน่ใจว่าเกิดอะไรขึ้น เมื่อเขาออกไปเที่ยวกลางคืน วีนัสไปเป็นเพื่อนเขา เธอกังวลใจเกี่ยวกับเงินที่ได้จากการพนัน สมศักดิ์เลือกเส้นทางลัดเพื่อไปสถานีรถไฟใต้ดิน ตอนนั้นพวกเขาเผชิญหน้ากับแก๊งค์ในซอย เมธาหัวหน้าแก๊งค์แซวที่สมศักดิ์พาผู้หญิงมาเป็นเพื่อนด้วย วีนัสยั่วยวนหัวใจของเขา เขาสั่งให้เด็กในแก๊งค์รุมทำร้ายสมศักดิ์ ขณะที่วีนัสสวดอ้อนวอนอยู่เงียบๆ

นิยายเรื่องนี้เกี่ยวกับใคร? มุมมองนี้เป็นของใคร POV คือของใคร? ผมไม่มีความเห็น มันคือของทั้งสาม เราได้รับ ความรู้สึกภายในจากทั้งสาม และนั่นเป็นความผิดพลาดครั้งใหญ่ คุณจะจัดการกับสิ่งนี้ได้อย่างไร?

มีวิธีที่ซับซ้อนกว่าในการทำเช่นนี้ในบุคคลที่สาม คือการแบ่งเรื่องราวหรือนวนิยายของคุณออกเป็นสามมุมมอง สมศักดิ์ได้ฉาก/บท และวีนัสด้ฉาก/บท และเมธาได้ฉาก/บท แต่คุณอาจไม่ต้องการทับซ้อนกัน เพราะมันซ้ำซ้อนเกินไป เราไม่จำเป็นต้องเห็นช่วงเวลาสามครั้งจาก POV ทั้งหมดของพวกเขา (เว้นแต่คุณจะเขียนราโชมอน) เป็นไปได้มากว่าฉากนี้จะได้รับการบอกเล่าจากมุมมองของสมศักดิ์ จากนั้นเรื่องราวจะถูกส่งไปยังวีนัสเพื่อแสดงให้เราเห็นเรื่องใหม่ๆ แล้วเรื่องอื่นๆ ของเมธา

คุณเห็นความแตกต่างระหว่างตัวอย่างที่หนึ่งและตัวอย่างที่สองหรือไม่? เราได้รับข้อมูลที่ใกล้เคียงกัน แต่สิ่งที่เราหลีกเลี่ยงคือเข้าไปอยู่ในหัวของวีนัสและเมธา คุณสามารถอ้างถึงการกระทำ บทสนทนา แม้แต่การแสดงออก แต่ทุกอย่างต้องดำเนินการผ่าน สมศักดิ์ เขารู้สึกว่าวีนัสเป็นห่วงเพราะเขารู้จักเธอดี เขาไม่ชอบวิธีที่เมธากำลังเยาะเย้ยเธอ

คุณจะเขียนฉากเดียวกันนี้ในบุคคลที่สามได้อย่างไรโดยไม่ต้องปวดหัว? ในบุคคลแรกเรามีความคิดภายในของสมศักดิ์เท่านั้น ในตัวอย่างที่สอง เรากระโดดไปกระโดดมา ทำให้เกิดประโยคที่ยากต่อการติดตาม นี่คือวิธีที่ผมจะจัดการกับฉากเดียวกันในบุคคลที่สาม

ตัวอย่างที่ 3

สมศักดิ์ตื่นขึ้นมาพร้อมกับรอยแผลที่แขน ไม่แน่ใจว่าเกิดอะไรขึ้น เมื่อเขาออกไปเที่ยวกลางคืน วีนัสไปเป็นเพื่อนเขา และเขาบอกได้ว่าเธอกังวลเรื่องเงินพนันบอลที่ได้มาตอนไปเที่ยว โดยที่เธอใช้มือม้วนผมสีน้ำตาล และจับไม้กางเขนที่คอของเธออยู่เรื่อยๆ สมศักดิ์เลือกเส้นทางลัดเพื่อไปสถานีรถไฟใต้ดิน ทั้งสองเผชิญหน้ากับแก๊งค์ในซอย เมธาหัวหน้าแก๊งค์เยาะเย้ยมาทางพวกเขา แต่สายตาของเขาจับจ้องไปที่วีนัส และนั่นไม่ใช่สัญญาณที่ดี สมศักดิ์เคยเห็นรูปลักษณ์ที่ดุร้ายแบบนี้มาก่อน เมธาสั่งให้ลูกน้องรุมทำร้าย ขณะที่วีนัสกระซิบคำอธิษฐานภายใต้ลมหายใจของเธอ

แตกต่างกันเล็กน้อยใช่หรือไม่? แต่เราอยู่กับสมศักดิ์ตลอดเวลา ทั้งหมดนี้ถูกกรองผ่านสายตาของเขา ความแตกต่างระหว่างตัวอย่างที่หนึ่งและสาม เป็นสิ่งที่คุณสามารถสังเกตเห็นได้จากใบหน้า และการเคลื่อนไหวของพวกเขา ด้วยตัวอย่างสุดท้ายนี้ เราไม่สามารถเข้าใจความคิดหรืออารมณ์ใดๆ ของวีนัส เว้นแต่เธอจะแสดงให้เราเห็นต่อหน้าสมศักด์ หรือใครทั้งหมดในฉาก การสวดอ้อนวอนอย่างเงียบๆ นั้นต้องเป็นการกระซิบ การกระทำของเธอ (ม้วนผมเป็นเกลียว แตะที่ไม้กางเขนรอบคอของเธอ) เปิดเผยความกังวลของเธอต่อสมศักดิ์ เพราะเขารู้จักเธอมาหลายปีแล้ว และนี่คือสิ่งที่เธอบอก เรายังสูญเสียการกระทำภายในบางอย่างของเมธา และต้องหันไปให้สมศักดิ์รับรู้ถึงอาการเยาะเย้ยและการจ้องมองนั้น การแอบมองนั้นเป็นสิ่งที่น่ากลัว สิ่งที่น่ากังวลในตอนนี้ และในเวลาต่อมา เมื่อเขาอาจไม่ได้อยู่กับเธอ

โดยสรุป ตอกย้ำถึงวิธีการเพื่อหลีกเลี่ยง Head Hopping:

ข้อสังเกต ในนิยาย ถ้าคุณต้องการเปลี่ยน POV พยายามเริ่มด้วยการเริ่มบทใหม่ ไม่ว่าจะเป็นบุคคลที่หนึ่งหรือบุคคลที่สามจำกัดมุมมอง กฎที่สำคัญที่สุดคือควรหลีกเลี่ยงไม่เปิดเผยความคิดภายในหรืออารมณ์ของใครอื่นนอกจากตัวเอกของคุณ การทำงานภายในกระแสสำนึกของตัวละครตัวรองอื่นๆ นั้น หากต้องการเปิดเผยจะต้องแสดงผ่านบทสนทนาและการกระทำทั้งหมดเท่านั้น กรองทุกอย่างผ่านตัวเอกของคุณ นั่นคือการสร้างวิถีทางในการเล่าเรื่อง เมื่อเรานั่งอยู่ในหัวของตัวเอก รู้สึกในสิ่งที่พวกเขารู้สึก มองโลกผ่านสายตาของพวกเขาเป็นหลัก

สุดท้ายอีกครั้งสำหรับการเรียนรู้เรื่องมุมมองการเล่าเรื่อง หรือ Point of View ที่เราลากยาวต่อมาเป็นห้าบทเพื่อเจาะลึกกับเรื่องนี้ หากผู้อ่านอ่านจบแล้ว ยังตัดสินใจไม่ได้ว่าจะเลือกมุมมองใดเขียนนิยายเรื่องแรกอย่างไร ลองกลับไปอ่านบทแรกของซีรีส์นี้อีกครั้ง จากนั้นลองเลือกมุมมองที่จะเริ่มเขียนนิยายกัน

POV มุมมองพระเจ้าเป็นสิ่งที่ท้าทาย เมื่อเทียบกับ POV อื่นๆ แน่นอนจะต้องใช้เวลาในการเขียนและแก้ไขมากขึ้นเพื่อให้ถูกต้อง แต่เพียงเพราะคุณไม่ใช่ George Eliot หรือ William Faulkner คุณไม่จำเป็นต้องกลัวมัน คุณอาจจะเริ่มเทคนิคนี้จากเรื่องสั้น บางที รอดูว่ามุมมองนี้มีอะไรให้คุณบ้าง

มีคำถาม อยากแสดงความคิดเห็นเกี่ยวกับมุมมองต่างๆ ถ้าคุณต้องการ ผมคิดว่าลองเขียนมาแลกเปลี่ยนกัน โพสต์คอมเม้นต์ที่อยู่ด้านล่าง ถ้าคุณเริ่มมั่นใจว่าจะเลือกมุมมองไหนในการเขียนได้แล้ว ขอให้โชคดี!

แบบฟอร์มทดสอบการเลือกมุมมองการเขียน

ถ้าคุณกำลังเขียนนวนิยาย และยังไม่แน่ใจว่าจะเลือกมุมมองการเขียนใด เรามีบททดสอบให้คุณได้ทดลองทำก่อนตัดสินใจ บททดสอบนี้จะช่วยให้คุณเข้าใจว่าคุณชอบมุมมองใดเป็นพิเศษ และจะสามารถวางแผนในการเขียนได้ดีขึ้น

0 comments 825 views

บุคคลที่สามจำกัดมุมมอง : Writing third person limited POV: Tips and examples

by Editor 30/10/2021

written by Editor 7 mins read

ในโพสต์ที่แล้ว เราได้เรียนรู้เกี่ยวกับ มุมมอง บุคคลที่ 3 ไปบ้างอย่างกว้างๆ สำหรับโพสต์นี้ เรามาลงลึกถึง บุคคลที่สามจำกัดมุมมอง (Third person limited point of view) ว่าทำงานอย่างไร มีวิธีการเขียนแบบไหน พร้อมตัวอย่าง บุคคลที่สามจำกัดมุมมอง เป็นการเล่าเรื่อง จากมุมมองที่ใกล้ชิดของตัวละครตัวหนึ่ง เรายังคงใช้สรรพนาม เขา เธอ และพวกเขา เช่นเดียวกับบุคคลที่สามแบบอื่นๆ มุมมองนี้สร้างความฉับไว และความใกล้ชิดการเล่าเรื่องได้เช่นเดียวกับการใช้มุมมองบุคคลที่ 1 โดยผู้บรรยาย “ไม่ติดอยู่ข้างใน” หรือกระแสสำนึกของตัวผู้บรรยาย

ขณะเดียวกัน มุมมอง บุคคลที่ 3 แบบ มุมมมองพระเจ้า (The third person omniscient) omniscient หมายถึง “ผู้รู้ในทุกสิ่ง” เป็นวิธีการเล่าเรื่องที่ผู้บรรยายรู้ว่าตัวละครทุกตัวคิดอะไรอยู่ ในทางกลับกัน มุมมองบุคคลที่สาม แบบจำกัดมุมมอง เป็นวิธีการเล่าเรื่องที่ผู้บรรยายรู้เพียงความคิด ความรู้สึก รับรู้ มองเห็น มีความหวัง และจดจำได้ ฯลฯ สำหรับตัวละครตัวเดียวเท่านั้น ในขณะที่ตัวละครอื่นๆ สามารถนำเสนอเฉพาะการสังเกตการณ์พฤติกรรมภายนอก ส่วนเรื่องความคิด ความรู้สึกภายในของตัวละครอื่นเป็นเพียงการคาดเดา บุคคลที่สามแบบจำกัดฯ ทำให้นักเขียนมีอิสระมากกว่า มุมมองบุคคลที่ 1 แต่รู้น้อยกว่า บุคคลที่ 3 มุมมองพระเจ้า (ดูภาพประกอบ 1 และ 2)

Third person limited Point of View – POV บุคคลที่สามจำกัดมุมมอง คืออะไร

Third Person Point of view: Limited or Omniscient — ภาพประกอบ 1 : เปรียบเทียบบุคคลที่ 3 จำกัดมุมมอง กับ มุมมองพระเจ้า

จากนิยามบุคคลที่สามจำกัดมุมมอง ทำให้เราเห็นว่า เป็นการบรรยายที่ผนวกข้อดีระหว่างบุคคลที่หนึ่ง กับมุมมองพระเจ้าเข้าด้วยกัน และทำให้มุมมองแบบจำกัดก่อให้เกิดประโยชน์สูงสุด และดีกับทั้งสองมุมมองข้างต้น มุมมองนี้ไร้ขีดจำกัดในด้านการบรรยายตัวละคร สถานการณ์ ฉาก และอื่นๆ จึงมักถูกเลือกใช้ในนวนิยามร่วมสมัย มากกว่ามุมมองพระเจ้า ด้วยเอกลักษณ์ และคุณสมบัตินี้ทำให้เป็นที่นิยมกับผู้เขียน และผู้อ่าน

Point of view — ภาพประกอบ 2 : เปรียบเทียบมุมมองต่างๆ

เหตุใดบุคคลที่สามจึงถูกจำกัดมุมมองที่ได้รับความนิยม และทรงพลัง กรุณาตอบด้วยการเขียนบรรยาย
Tweet

เหตุใดจึงเลือก มุมมอง บุคคลที่สามจำกัดมุมมอง

มีสาเหตุหลายปัจจัยที่คุณอาจตัดสินใจว่า บุคคลที่สาม จำกัดมุมมมอง อาจเหมาะกับนิยายเรื่องต่อไปของคุณ นี่เป็นเพียงปัจจัยบางประการที่เป็นไปได้ :

วิธีใช้ บุคคลที่สามจำกัดมุมมอง

ใช้น้ำเสียงในการบรรยาย บุคคลที่สามจำกัดมุมมอง เพื่อแสดงความรู้สึก

POV จำกัดมุมมอง ทำงานได้ดีในการแสดงให้เห็นว่า การกระทำของผู้อื่นส่งผลต่อทัศนคติอย่างไร เนื่องจากคุณเปิดเผยได้เฉพาะสิ่งที่ตัวละครรู้หรือคาดเดาเท่านั้น การกระทำของตัวละครอื่นๆ จึงเก็บความลึกลับไว้ได้ทั้งหมด

ในบุคคลที่สามแบบจำกัดฯ แรงจูงใจส่วนตัวของตัวละครอื่นจะเป็นเพียง การคาดเดาเกี่ยวกับความคิด ความรู้สึก การบรรยายมาจากการสังเกต อธิบาย และตีความจากตัวละคร ข้อดีของวิธีการนี้คือ ผู้อ่านจะรู้ไปพร้อมๆ กับตัวละครว่าเกิดเหตุการณ์อะไรขึ้นบ้าง ซึ่งบางครั้งอาจไม่ใช่ข้อเท็จจริงทั้งหมด

ตัวอย่าง นิยายเรื่อง Harry Potter and the Chamber of Secrets ของ J.K. Rowling ใช้ผู้บรรยาย บุคคลที่สามจำกัดมุมมอง เจ.เค. แสดงให้เห็นว่าการทารุณกรรมโดยป้าและลุงของแฮร์รี่ ทำให้เขามีความคาดหวังต่ำว่าจะมีความสุข

บุคคลที่สามจำกัดมุมมอง Harry Potter and the Chamber of Secrets

พวกเดอร์สลีย์จำไม่ได้ด้วยซ้ำไปว่าวันนี้เป็นวันเกิดปีที่สิบสองของแฮรร์รี่ แน่นอน เขาไม่ได้หวังอะไรมากนัก พวกเดอร์สลีย์ไม่เคยให้ของขวัญเขาเป็นชิ้นเป็นอัน อย่าว่าแค่เค้กวันเกิดสักขิ้นเดียวเลย–แต่การไม่สนใจโดยสิ้นเชิงนี่สิ…
Harry Potter and the Chamber of Secrets: J.K. Rowling
Tweet

แฮร์รี่ไม่ได้บอกความรู้สึกของเขากับเราโดยตรง น้ำเสียงในการบรรยายบุคคลที่สามแบบจำกัดนั้นบอกได้ เห็นได้ชัดว่ามันเป็นสีสันจากประสบการณ์ของแฮร์รี่โดยตรง คำว่า ‘แน่นอน’ และ ‘แต่การไม่สนใจโดยสิ้นเชิงนี่สิ’ เกือบจะเป็นเสียงของแฮร์รี่ และความคิดของเขาเองที่เป็นตัวเอียง

บุคคลที่สามจำกัดมุมมอง ซ่อนความลึกลับ

เมื่อเทียบกับ POV อื่นๆ นวนิยายแนวลึกลับ ระทึกขวัญ และสยองขวัญ มักจะใช้การบรรยายบุคคลที่สามจำกัดมุมมอง เพราะมันเป็นวิธีที่เป็นธรรมชาติ ในการบอกเล่าเรื่องราวที่ลึกลับดำมืดมากมาย เช่น การเปิดเผย เก็บงำ ซ่อนปริศนา และพล็อตเรื่องหักมุม

โดยธรรมชาติแล้ว ผู้บรรยายในมุมมองพระเจ้าล่วงรู้ทุกสิ่งในเนื้อเรื่องปริศนาฆาตกรรม แต่ต้องละเว้นระยะห่าง และบรรยายรายละเอียดอย่างระมัดระวัง เพื่อรักษาความลึกลับให้คงอยู่ต่อไป ในแง่นี้ ผู้บรรยายมุมมองพระเจ้าอาจดูไม่น่าเชื่อถือ อย่างไรก็ตาม การบรรยายแบบจำกัดมุมมองเผยให้เห็นเฉพาะสิ่งที่ตัวละครในมุมมองนั้นรู้ ซึ่งช่วยให้ผู้อ่านค้นพบความลึกลับเฉพาะเมื่อเรื่องเกิดขึ้นเท่านั้น หากสถานการณ์ตัวละครใดถูกหักมุมให้เกิดความประหลาดใจ ผู้อ่านจะรู้ไปพร้อมกัน

นิยายซีรีส์ Game of Thrones ในตอน A Storm of Swords ของ George R.R. Martin ในบทที่แฟนหนังสือรู้จักกันดีในชื่อ “The Red Wedding” ตัวละครในมุมมองของ แคทลิน สตาร์ก ถูกจับเหวี่ยงออกไปเมื่อเธอและครอบครัวถูกหักหลังโดยพันธมิตรของพวกเขา ด้วยมุมมองเฉพาะนี้ ผู้อ่านเต็มไปด้วยความตกใจ สับสน โดยมีความหวังเพียงชั่วขณะหนึ่ง ก่อนจมไปสู่ความสิ้นหวัง

Game of Thrones A Storm of Swords George R.R. Martin

“เมตตาด้วย!” แคทลินกรีดร้อง แต่เสียงแตร เสียงกลอง และเสียงเหล็กปะทะกันกลบเสียงอ้อนวอนของนางไปสิ้น เซอร์ไรแมนฝังหัวขวานลงไปในท้องของเดซีย์ เมื่อถึงตอนนั้น พวกผู้ชายก็หลั่งไหลเข้ามาทางประตูบานอื่นๆ ด้วย พวกเขาคือชายในชุดเกราะโซ่ถัก สวมผ้าคลุมขนเฟอร์รุงรัง พร้อมด้วยดาบในมือ ชาวเหนือ! นางเข้าใจว่าพวกนั้นมาช่วยเหลืออยู่เสี้ยวอึดใจหนึ่ง จนกระทั่งหนึ่งในนั้นฟันศีรษะจอนตัวจ้อยขาดด้วยขวานเต็มแรงสองครั้ง ความหวังของนางดับวูบดั่งเทียนไขกลางพายุ
A Storm of Swords: George R.R. Martin
Tweet

ถ้าเทียบกับการเล่าเรื่องด้วยบุคคลที่หนึ่ง ผู้อ่านจะรู้ว่า ผู้บรรยายจะสามารถเอาตัวรอดจากเรื่องร้ายๆ นี้ได้ แต่ถ้าเล่าเรื่องด้วย มุมมองบุคคลที่สามจำกัดมุมมอง ในกรณีของแคทลิน สตาร์ก มันสามารถเอื้ออำนวยต่อความไม่แน่นอนของตัวเรื่องได้ เวลาของเธอในฐานะมุมมองของตัวละครอาจกำลังสิ้นสุด แต่ผู้อ่านจะไม่รู้จนกว่าเหตุการณ์นั้นจะเกิดขึ้น หรือเดินทางมาถึง

แสดงสมมติฐานที่ผิดพลาดของตัวละคร

Pride and Prejudice ของ Jane Austin เป็นตัวอย่างอันยอดเยี่ยมสำหรับวิธีดำเนินเรื่องด้วยบุคคลที่สาม จำกัดมุมมอง เพื่อแสดงสมมุติฐาน การคาดเดา ซึ่งนำพวกเขาไปสู่ความประหลาดใจ

ผู้อ่านพบดาร์ซีครั้งแรกในงานเต้นรำ ดาร์ซีปฏิเสธความคิดที่จะเต้นรำตามที่บิงลี่ย์เพื่อนของเขาชวน ขณะที่อลิซาเบ็ธได้ยินบทสนทนาของคนทั้งสอง

“เธอเป็นผู้หญิงที่สวยที่สุดในชีวิตเท่าที่ผมเคยพบ! แต่มีสาวคนหนึ่งนั่งอยู่ข้างหลังคุณซึ่งสวยมาก และผมกล้าพูดได้เลยว่าน่าสนใจมาก ผมขอแนะนำคุณได้ไหม” “คุณหมายถึงอะไร” และหันกลับมามองที่เอลิซาเบธครู่หนึ่งจนสบตาเธอ เขาถอยห่างออกมาแล้วพูดอย่างเย็นชาว่า “เธอก็ไม่เลว แต่ไม่งามพอที่จะยั่วยวนใจ ตอนนี้ผมไม่มีอารมณ์ขันที่จะตามหญิงสาวที่ถูกผู้ชายคนอื่นเมินเฉย คุณควรกลับไปหาคู่ของคุณและสนุกกับรอยยิ้มของเธอ เพราะคุณกำลังเสียเวลาอยู่กับผม” บิงลี่ย์ทำตามคำแนะนำ ดาร์ซีเดินออกไป และอลิซาเบธไม่ถือสาคำพูดของเขา Pride and Prejudice: Jane Austin

ข้อสังเกตเกี่ยวกับภาษาของเจน ออสเตน ที่แสดงอารมณ์ในคำอธิบายบุคคลที่สามของ ดาร์ซี–เขา ‘ยุติ’ ความคิดที่จะเต้นรำกับอลิซาเบ็ธ ‘อย่างเย็นชา’ การถอนตัวของเขาสื่อถึงความเฉยเมย แต่นี่คือ POV ของอลิซาเบ็ธทั้งหมด ซึ่งเกิดขึ้นจากการฉีกหน้าที่เธอได้รับรู้โดยตรงจากการพูดคุยของชายทั้งสอง

แม้ว่าดาร์ซีจะ ‘ถอน’ สายตาของเขาออกไปจากอลิซาเบ็ธได้ไม่ยาก แต่เขาก็แสดงอาการประหม่า อลิซาเบ็ธตีความท่าทางด้วยคำพูดที่ดูเฉยเมย สิ่งนี้แสดงให้เห็นว่าบุคคลที่สามจำกัดมุมมอง มีประสิทธิภาพเพียงใด ในการแสดงวิธีที่ตัวละครประเมินซึ่งกันและกันโดยใช้ข้อมูลที่จำกัดเท่าที่พวกเขามี

เรื่องราวต่อมาในนวนิยายจึงจะเผยให้เห็นถึงความเป็นมิตร และความอบอุ่นของดาร์ซี ซึ่งเป็นตัวละครที่เราสามารถรับรู้ถึงกิริยาที่ห่างเหินของเขา ซึ่งแสดงให้ว่าเขาเป็นตัวละครที่จริงจัง น่าหลงใหล แต่ก็เป็นคนที่น่าอึดอัด

เพื่อแสดงประสบการณ์ที่แตกต่าง โดยใช้ บุคคลที่สามจำกัดมุมมอง

ในบุคคลที่สาม จำกัดมุมมอง แม้ผู้บรรยายจะมีข้อจำกัดในการใช้มุมมองในแต่ละฉาก โดยเผยให้ผู้อ่านรับรู้ได้เฉพาะสิ่งที่ตัวละครตัวเดียวคิด เห็น ได้ยิน และสันนิษฐาน แต่มีอีกวิธีการหนึ่งที่จะทำให้คุณสามารถบอกเล่าเรื่องราวตัวละครอื่นจากมุมมองอื่น นั่นก็คือการสลับการบรรยายระหว่างตัวละคร

ข้อดีของวิธีการนี้ก็คือ คุณสามารถเผยถึงความเคิด และสมมติฐานของตัวละครในแต่ละตัว ในขณะที่ตัวละครเหล่านั้นยังคงมีปฏิกิริยากับข้อขัดแย้งอื่นๆ อย่างเป็นธรรมชาติ

ตัวอย่าง: การเปรียบเทียบ บุคคลที่สามจำกัดมุมมมอง ในเรื่อง Love in the Time of Cholera

กาเบรียล การ์เซีย มาร์เกซใช้ศักยภาพของบุคคลที่สามจำกัดมุมมอง สร้างนวนิยายที่ยอดเยี่ยม ระหว่างความรักอันยิ่งใหญ่ ใน Love in the Time of Cholera (ค.ศ. 1985) เรื่องราวความรักที่ไม่สมหวังของอดีตคู่รัก ได้หวนกลับมาพบกันอีกครั้งในชีวิต

ในช่วงต้นของนวนิยาย โฟลเรนติโน อารีซา สารภาพรักอันน่าหลงใหลกับ เฟร์มีนา ดาซา แต่ช่วงเวลานั้นไม่ค่อยเหมาะควรนัก

“เฟอร์มีนา” เขาพูด “ฉันเฝ้ารอโอกาสนี้มากกว่าครึ่งศตวรรษ เพื่อที่จะกล่าวคำสาบานของฉันต่อเธออีกครั้งว่า ฉันจะมั่นคงต่อเธอและรักเธอตลอดชั่วนิรันดร์” ถ้าไม่ใช่เพราะมีเหตุผลให้เชื่อว่าในห้วงเวลานั้นโฟลเรนติโน อารีซา ได้รับการดลใจโดยอำนาจของพระจิต เฟมีนา ดาซา คงคิดว่าชายที่เผชิญหน้ากับเธออยู่เป็นพวกสติวิปลาส ทีแรกเธอนึกจะด่าเขาที่มาทำให้บ้านนี้เสื่อมเสีย ในขณะที่ศพสามีเธอยังอุ่นๆ อยู่ในสุสาน

ในบทข้างต้นเราเห็นท่วงท่าของฟลอเรนติโน อารีซา เต็มไปด้วยความรุ่มร้อน แต่ด้วยสายตาที่วิพากษ์วิจารณ์ของเฟอร์มีนา เธอไม่เชื่อในคำพูดของเขาแม้แต่น้อย

ในบทต่อมาเราเริ่มเห็นบทบาทของฟลอเรนติโนมากขึ้น จากฉากแรกที่เขาจำจำเฟอร์มีนาในครั้งแรก

ขณะที่เดินผ่านห้องเย็บผ้านั่นเอง เขาก็มองผ่านหน้าต่างเข้าไปและเห็นหญิงสาวกลางคนกับเด็กสาวนั่งอยู่ชิดติดกันบนเก้าอี้สองตัว กำลังอ่านหนังสือซึ่งหญิงกลางคนเปิดกางอยู่บนตัก…เด็กสาวเงยหน้าขึ้นมามองว่าใครเดินผ่านไปข้างหน้าต่าง การมองออกมาด้วยความบังเอิญ นั่นเป็นจุดเริ่มต้นของความรักอันท่วมท้นรุนแรง ซึ่งยังไม่สิ้นสุดแม้อีกครึ่งศตวรรษต่อมา

ตลอดนวนิยายทั้งเรื่อง มาร์เกซได้เปลี่ยนมุมมองเฟอร์มีนาที่โรแมนติกน้อยกว่าโฟลเรนติโนและมีความดื้อรั้นปนอยู่ ขณะเดียวกันมุมมองของโฟลเรนติโนก็เต็มไปด้วยความโรแมนติกครอบงำ

เมื่อคนทั้งสองต้องพบหรือเผชิญหน้ากัน พวกเขามีวิธีตีความผ่านมุมมองของตัวเองที่แตกต่างกัน และความผูกมัดที่กลายมาเป็นความเชื่อมโยงสร้างจุดแข็งของตัวละครสองตัวนี้ จากความแตกต่างระหว่างนิสัยใจคอ จุดเด่น จุดแข็งของแต่ละคนแตกต่างกันออกไป ซึ่งสร้างความน่าเชื่อถือต่อการเล่าผ่าน บุคคลที่สามจำกัดมุมมอง

กฎทองแห่งความสม่ำเสมอ

กฎที่สำคัญที่สุดเกี่ยวกับการใช้มุมมองคือความสอดคล้องกัน ทันทีที่ผู้เขียนเปลี่ยนจากมุมมองหนึ่งไปสู่อีกมุมมองหนึ่ง ผู้อ่านจะต้องเข้าใจมันในทันที ถ้าไม่เป็นเช่นนั้น ผู้เขียนจะสูญเสียอำนาจในฐานะนักเล่าเรื่อง และความสนใจของผู้อ่านจะลดลงไปด้วย

เมื่อผู้เขียนเล่าเรื่องโดยใช้การบรรยายด้วยบุคคลที่สามจำกัดมุมมอง จู่ๆ ผู้บรรยายก็บอกว่าคนรักของพระเอกแอบเลิกรักเขาแล้ว ผู้เขียนจะสูญเสียผู้อ่านทันที นั่นเป็นไปไม่ได้เพราะผู้บรรยายบุคคลที่สามของเรื่องนี้จะรู้ความลับ หรือเจาะเข้าไปในจิตใจตัวละครอื่นไม่ได้ เว้นแต่ว่า หนึ่ง คนที่เก็บความลับ หรือตัวละครที่รู้จักตัวละครนั้นนำเรื่องมาบอก สอง พวกเขาได้ยินใครบางคนเปิดเผยความลับ สาม พวกเขาแอบอ่านสมุดบันทึก

ข้อผิดพลาดทั่วไปที่พบได้ใน บุคคลที่สามจำกัดมุมมอง

นักเขียนเริงระบำบนเครื่องพิมพ์ดีด ‘สำเนียง’ ตัวละครที่อ่อนแอ

การจำกัดสำเนียง (Voice) ของตัวละครในบุคคลที่สามยากกว่ามุมมองบุคคลแรก “สำเนียง” คือสิ่งที่บรรณาธิการวรรณกรรมมองหาจากตัวนักเขียนหน้าใหม่

สำเนียง หรือ เสียง เป็นสิ่งที่ไม่มีรูปร่าง เป็นนามธรรม มันคือบุคลิกของผู้เขียนที่ใช้สำเนียงในการเล่าเรื่อง ทำไมบรรณาธิการวรรณกรรมถึงชื่นชอบ และค้นหา “สำเนียง” จากนักเขียนหน้าใหม่ แน่นอน แม้ว่างานเขียนจะสามารถสะท้อนด้วยความสามารถในตัวนักเขียน พวกเขาเล่าเรื่องที่ตื่นตาน่าทึ่งได้ แต่สำเนียงเล่าคือความไพเราะ และชัดเจน

การแสดงอารมณ์ของตัวละครที่ไม่ใช่ POV

หากคุณกำลังเล่าเรื่องจาก POV ของตัวละครตัวใดตัวหนึ่ง เขาหรือเธอไม่มีทางรู้ได้ว่าตัวละครอื่นรู้สึกอย่างไร คุณสามารถแสดงให้ผู้อ่านเห็นว่าตัวละครอื่นรู้สึกอย่างไรผ่านการกระทำของพวกเขา นี่คือตัวอย่างจากนวนิยายเรื่อง Disgrace ของ J.M. Coetzee

บุคคลที่สามจำกัดมุมมอง Disgrace: J.M. Coetzee

เธอไม่ขัดขืน เท่าที่เธอแสดงออกคือเบี่ยงตัวหลบ หลบริมฝีปาก และหลบตา เธอปล่อยให้เขาวางร่างลงบนเตียงและปลดเปลื้องเสื้อผ้าออก เธอยังช่วยเขาด้วยซ้ำ โดยยกแขนขึ้นและตามด้วยสะโพก ทันทีที่ร่างกายเปลือยเปล่า ร่างของเธอไหวสั่นสะท้อนน้อยๆ ด้วยความหนาวเย็น เธอซุกตัวเข้าไปใต้ผ้าคลุมเตียงหนานุ่ม เหมือนตัวตุ่นซุกร่างเข้าโพรงที่อาศัย จากนั้นก็หันหลังให้เขา
Disgrace: J.M. Coetzee
Tweet

บทนี้เป็นมุมมองของเดวิด ลูรี ที่มีต่อเมลานี เราสามารถรู้ได้ว่าเมลานีรู้สึกอย่างไร ผ่านการกระทำของเดวิดที่มีต่อเธอ ซึ่งสอดคล้องกับการใช้บุคคลที่สามจำกัดมุมมอง หาก เจ.เอ็ม. คูตซี ไม่ใช่นักเขียนที่มีทักษะในการเขียนที่ดี POV บุคคลที่สามนี้อาจจะโดนก่อกวนตามแบบตัวอย่างที่ผิดพลาดด้านล่าง

เธอไม่ขัดขืน แต่รู้สึกถึงแรงต้านน้อยๆ ในใจอยากปฏิเสธ แต่ร่างกายอ่อนปวกเปียกไร้การต้านทาน เธอปล่อยให้เขาวางร่างลงบนเตียงและปลดเปลื้องเสื้อผ้าออก เธออยากบอกให้เขาหยุด แต่เธอกลับยกแขนช่วยเขาด้วยซ้ำ ทันทีที่ร่างกายเปลือยเปล่า เธอรู้สึกถึงความเย็นสะท้าน เธอซุกตัวเข้าไปใต้ผ้าคลุมเตียงหนานุ่ม เหมือนตัวตุ่นซุกร่างเข้าโพรงที่อาศัย จากนั้นก็หันหลังให้เขา

การระบุแรงจูงใจให้กับตัวละครที่ไม่ใช่ บุคคลที่สามจำกัดมุมมอง

ตัวละคร บุคคลที่สามจำกัดมุมมองของคุณรู้แค่แรงจูงใจของตัวเองเท่านั้น หากคุณเขียนประมาณว่า “แอนนามองเห็นบอยด์ เขาหันไปหาเธอเพื่อพูดอะไรบางอย่าง” นั่นอาจเป็นข้อผิดพลาด เนื่องจากแอนนาไม่รู้ว่าทำไมบอยด์จึงหันไปหาเธอ เธอรู้เพียงว่ามีการเคลื่อนไหวบางอย่างดึงดูดสายตา (สมมติว่าแอนนาเป็นตัวละครบุคคลที่สามจำกัดมุมมอง) หากต้องการเขียนให้ถูกต้อง คุณจะต้องเขียนดังตัวอย่าง “แอนนาสังเกตเห็นการเคลื่อนไหวเล็กๆ ที่หางตาของเธอ เธอหันกลับมาและตกใจเมื่อเห็นบอยด์จ้องมองมาที่เธอ”

การแสดงความคิดของตัวละครที่ไม่ใช่ บุคคลที่สามจำกัดมุมมอง

คุณไม่สามารถมองเห็นความคิดใดๆ จากตัวละครอื่นได้ ยกเว้นว่าคุณกำลังเขียนนิยายแฟนตาซีที่ตัวเอกสามารถล่วงรู้ถึงความคิดของคนอื่นได้ แต่ถ้าพระเอกของคุณ ภาณุพงศ์ พูดกับดอนว่า “ไปฝากเงินที่ธนาคารกันเถอะ” แล้วคุณเขียนว่า “ดอนคิดถึงเรื่องนั้นสักครู่” นั่นเป็นข้อผิดพลาดในมุมมอง เพราะภาณุพงศ์รู้ความคิดของทุกคนไม่ได้

คุณสามารถมี POV ได้มากกว่าหนึ่งตัวละคร แต่ระวัง ยิ่งมี POV มากเท่าไหร่ เรื่องราวก็ยิ่งซับซ้อนมากขึ้นเท่านั้น และเขียนได้ยากขึ้นเป็นเงาตามตัว ลองให้ George R.R. Martin เป็นอุทาหรณ์ ในซีรีส์ Game of Thrones: A Song of Ice and Fire จำนวนมุมมองตัวละครของเขามีถึง 9 ตัว ด้วยกัน

สิ่งที่เราได้รับจากมุมมองตัวละคร ส่วนใหญ่จะเป็นเรื่องราวต่างๆ ที่เกี่ยวข้องในแต่ละบทเท่านั้น สิ่งที่น่าสนใจตัวละครบางตัวไม่เคยมีมุมมองของตัวเองเลยเช่น รอบบ์ สตาร์ก และ ไทวิน แลนนิสเตอร์ บางครั้งตัวละครมีบท POV แต่ออกมาบทเดียวก็หายไปเลย (โดยปกติคือบทนำหรือบทส่งท้าย) วิลล์ เป็นตัวละครใน POV บทแรก แนะนำให้เรารู้จักกับคนอื่นๆ และหายไปเลย (จริงๆ แล้วเขาอาจจะตายไปแล้วก็ได้)

เมื่อซีรีส์ดำเนินต่อไป มี POV เพิ่มขึ้นมาอีก นี่เป็นเครื่องเตือนใจถึงความยุ่งยากที่จะเกิดขึ้นตามมา มีตัวละครมากมายและบท POV จำนวนมาก ยิ่งทำให้เรื่องจบยากขึ้นเท่านั้น ทฤษฏีคือ ยิ่งคุณมี POV น้อยเท่าไร ยิ่งดีเท่านั้น

เช่นเดียวกัน ยิ่งคุณมีมุมมองมาก ตัวละครของคุณยิ่งมีบุคลิกความแตกต่างมากขึ้นเป็นเงาตามตัว อีกนัยหนึ่งคือคุณจำเป็นต้องทำงานหนักขึ้นอีกหลายเท่า เพื่อให้ตัวละครมีนิสัยใจคอที่ไม่เหมือนกัน

มุมมองตัวร้ายทางวรรณกรรม

คำถามคือ ตัวร้ายของคุณควรจะมีมุมมองการเล่าเรื่องหรือไม่

อาจจะ…ไม่

โดยเฉพาะถ้าคนร้ายของคุณเป็นเพียงคนชั่วร้ายในหนังสือการ์ตูน วิธีการของพวกเขาง่ายๆ คือ ยึดครองโลก!!!

เราอาจจะมีเหตุผลดีๆ สองสามข้อที่คนร้ายควรมีมุมมองการเล่าเรื่องกับเขาบ้าง

มุมมมองการเล่าเรื่องของตัวร้ายนั้นเขียนได้ยากมาก: ในการเขียนตัวร้าย คุณต้องเข้าไปสิงอยู่ในหัวอันบิดเบี้ยวของเขา เช่น เหยียดเชื้อชาติ อำนาจนิยม เกลียดผู้หญิง เผด็จการ และเห็นแก่ตัว คุณอยากจะใช้เวลากับคนเหล่านี้นานๆ ไหม? เวลาอ่านหนังสือ ผู้อ่านจะไม่ทำอย่างใดอย่างหนึ่งเลยหรือ

คนร้ายมิติเดียวไม่น่าสนใจ: เป็นเรื่องยากที่จะไม่หวนกลับไปใช้ถ้อยคำที่น่าเบื่อ เมื่อเขียนถึงคนร้ายของคุณ “ฉันจะยึดครองโลก!” (อีกแล้ว)

คุณสามารถสร้างความกลัวได้มากขึ้น โดยไม่เคยรู้จักคนร้ายมาก่อน: เมื่อเรารู้จัก POV ของคนร้ายแล้ว พวกเขาจะเป็นมนุษย์มากขึ้น ชั่วร้ายน้อยลง เราอาจจะเริ่มเห็นอกเห็นใจพวกเขาด้วยซ้ำ เพราะพวกเขาผ่านความเจ็บปวดมามากมายจนกลายเป็นปีศาจในสายตาคนอื่น แล้วหนังสือที่สนับสนุนวีรบุรุษของคุณที่ต้องการเอาชนะปรปักษ์ จะทำงานไม่ได้เลยถ้าเป็นแบบนั้น มันจะง่ายกว่าถ้าเราไม่รู้จักเขาเลยสักนิดเดียว

ถ้าคุณจำได้ นิยายเรื่อง แฮร์รี่ พอตเตอร์แทบไม่เคยให้เราเข้าไปใน POV ของโวลเดอมอร์เลย ส่วนใหญ่แล้ว เราประสบกับโวลเดอมอร์เพราะความเชื่อมโยงทางจิตใจที่แปลกประหลาดระหว่างแฮร์รี่กับเขา มีบทหนึ่งเล่าจากมุมมองของโวลเดอมอร์ แต่ยังไม่จบจนกว่าจะถึงตอน The Deathly Hallows

ใน Games of Thrones ตัวละครที่แย่ที่สุดสองคนคือ แรมซี โบลตัน และ จอฟฟรีย์ แลนนิสเตอร์ ทั้งสองไม่เคยได้รับบท POV เช่นกัน อาจมีคนโต้แย้งว่า เซอร์ซี ได้รับ POV หลายฉาก และคนส่วนใหญ่เกลียดเธอ แต่เธอมีคุณสมบัติบางอย่างที่น่าสนใจ เธอรักลูกๆ และเธอมีโหนกแก้มที่ดี (ตามคำพูดของทีเรียน) นอกจากนี้ เธอยังไม่ได้รับบท POV จนกว่าจะถึง A Feast For Crows หลังจากที่ ไทวิน และ จอฟฟรีย์ เสียชีวิต ซึ่งทั้งคู่ร้ายไม่แพ้กัน ดังนั้น เซอร์ซีเองไม่ได้ชั่วร้ายมากอย่างที่เธอเป็นนักหรอก (ว่าไหม)

มีข้อยกเว้นหรือไม่? แน่นอนว่ามี มีข้อยกเว้นสำหรับทุกสิ่งที่ถูกสาป หากคุณกำลังจะมี POV ของคนร้ายในหนังสือที่กำลังเขียน มันมักจะน่าสนใจมากกว่าหากทำให้พวกเขาเป็นพวกคลุมเครือ เป็นพวกสีเทาทางด้านศีลธรรม นั่นดูสมจริงมากกว่า ขาวจัดดำจัด

คดีฆาตกรรมในสำนักพิมพ์: ความลึกลับ บุคคลที่สามจำกัดมุมมอง

ภาพประกอบเรื่องราวของ บุคคลที่สามจำกัดมุมมอง

แบบฟอร์มทดสอบการเลือกมุมมองเล่าเรื่อง

0 comments 1.3K views

มุมมอง บุคคลที่ 3 : Third Person Point of View : The Most Popular Narrative Style

by Editor 22/10/2021

written by Editor 9 mins read

หนังสือที่เป็นนิยายเกือบทั้งหมดเขียนด้วย มุมมอง บุคคลที่ 1 หรือ มุมมอง บุคคลที่ 3 แต่ถ้าคุณกำลังเริ่มเขียนนิยายสักเรื่อง การเลือก POV สำหรับเรื่องราวของตัวเอง คุณจะเลือกใช้มุมมองไหน? อะไรคือความแตกต่างระหว่างมุมมองเหล่านั้น? แล้วมุมมองมีผลต่อเรื่องราวอย่างไร? ทำไมมุมมองบุคคลที่สามจึงเป็น มุมมองยอดนิยม

การเลือกมุมมองเป็นการตัดสินใจที่สำคัญ แม้ว่าในตอนแรกจะมองไม่เห็นความแตกต่าง มุมมองทั้งสองรูปแบบสามารถเปลี่ยนแปลงเรื่องราว และโทนของเรื่องที่จะเล่าได้ ดังนั้นจงใช้เวลาและตั้งใจในการเลือกมุมมองที่เหมาะสมที่สุดสำหรับเรื่องราวที่คุณต้องการจะเล่า

ถ้าคุณยังลังเลในการตัดสินใจเลือกมมุมมอง ขอให้คุณลองย้อนกลับไปในบทที่ผ่านมา คู่มือเกี่ยวกับมุมมอง ในส่วนของมุมมอง บุคคลที่ 1 ทำให้ผู้อ่านใกล้ชิดตัวละครในเรื่อง ในทางกลับกัน มุมมอง บุคคลที่ 3 จะช่วยให้เกิดความยืดหยุ่นมากขึ้น ด้วยระยะการเล่าเรื่องที่แตกต่างกันออกไป นักอ่านส่วนใหญ่คุ้นเคยกับมุมมองบุคคลที่ 3 อยู่แล้ว สรรพนามที่ใช้ในการเล่าเรื่องคือ เขา เธอ พวกเขา หรือสรรพนามบุคคลที่สามที่มีความเป็นกลางทางเพศที่ใหม่กว่านี้

ในการบรรยายด้วยบุคคลที่สาม ผู้บรรยายมักจะเป็น ‘ผู้สังเกตการณ์ที่ไม่มีส่วนร่วมในเหตุการณ์ที่เกิดขึ้น’ (อ้างอิงจาก อ็อกซ์ฟอร์ด) กล่าวอีกนัยหนึ่ง ผู้บรรยายเป็นผู้สังเกตการณ์และรายงานเหตุการณ์หลักของเรื่อง

เขานั่งอยู่ในร้านอาหาร “ทำไมอาหารที่สั่งมาช้าจัง” เขาคิดในใจ

ในฐานะนักเขียน คุณสามารถโฟกัสไปที่ตัวละครแต่ละตัว โดยใช้บุคคลที่สามแบบจำกัดมุมมอง หรือมุมมองพระเจ้า ขึ้นอยู่กับว่าเรื่องราวที่คุณต้องการเขียนเป็นอย่างไร ในโพสต์ต่อไป เราถึงจะมาลงลึกทุกแง่มุมสำหรับ มุมมองบุคคลที่ 3 แบบจำกัดมุมมอง และมุมมองพระเจ้า

อย่างไรก็ตาม ในโพสต์นี้เราจะปูพื้นฐานถึงสิ่งจำเป็นที่คุณต้องรู้เกี่ยวกับ มุมมอง บุคคลที่ 3 และวิธีการเขียน โดยเน้นไปที่สไตล์ที่กำลังได้รับความนิยมในปัจจุบัน

ข้อดีของ มุมมอง บุคคลที่ 3

บุคคลที่สามเป็นรูปแบบการเล่าเรื่องที่คลาสสิก ย้อนหลังไปถึงยุคของโฮเมอร์ นอกจากการมีประวัติอันยาวนานและน่าสนใจ มุมมองบุคคลที่สามยังมีประโยชน์มากมายสำหรับการเล่าเรื่องสมัยใหม่ นี่คือเหตุผลในการเขียนด้วยบุคคลที่สาม

มุมมอง บุคคลที่ 3 Third Person Point of View — Third Person Point of View: Limited and Omniscient

วิธีเลือก มุมมอง บุคคลที่ 3

กรุณาตอบคำถามเหล่านี้:

ใครเป็นผู้เล่าเรื่อง เรื่องราวเหล่านั้นเป็นของใคร?
อะไรคือสิ่งที่ทำให้งานเขียนของคุณสะดวกขึ้น?
คุณกำลังเขียนงานประเภทใด?
นี่เป็นนวนิยายเรื่องแรกของคุณ และเป้าหมายคือการตีพิมพ์ตามปกติใช่หรือไม่?

คำตอบ

ถ้าเป้าหมายของคุณคือการตีพิมพ์นวนิยาย เพื่อวางขายตามปกติในร้านหนังสือ และหวังให้มีคนอ่านจำนวนมาก หรือเกิดแฟนหนังสือจำนวนนึง ติดตามงานเขียนเรื่องต่อไป คุณควรเริ่มต้นการเขียนด้วยมุมมอง บุคคลที่ 3 แบบจำกัดมุมมอง (หรือ บุคคลที่ 1) สำนักพิมพ์ หรือตัวแทนนักเขียนไม่ค่อยเต็มใจที่จะพิจารณาผลงานที่เขียนด้วย บุคคลที่ 2 หรือบุคคลที่สาม แบบมุมมองพระเจ้า อย่าลืมว่าสำนักพิมพ์ส่วนใหญ่ยังไม่มั่นใจในตัวนักเขียนใหม่ หากคุณต้องการลองใช้ มุมมองพระเจ้า ให้ทำในช่วงเวลาที่จำกัด เช่น เริ่มต้นบทแรก เพื่ออธิบายสภาพแวดล้อม ราวกับภาพมุมกว้างในภาพยนตร์ การเขียนบทแรกด้วยมุมมองพระเจ้าสามารถทำงานได้ดี ส่วนมุมมองที่สอง คุณลองย้อนกลับไปอ่าน มุมมองการเขียน บุคคลที่ 2 ควรใช้ เมื่อใด

บุคคลที่สาม แบบจำกัดมุมมอง แม้จะสร้างโอกาสได้ง่ายกว่า (แต่ก็ไม่ง่ายเสียทีเดียว) ที่จะเขียนออกมา แน่นอนว่า POV แบบจำกัดมุมมองเป็นที่นิยมมากขึ้นในปัจจุบันและคุณจะมีโอกาสน้อยที่จะเสี่ยงกับการสลับเล่าตัวละครแต่ละตัวไปมา แต่ข้อผิดพลาดแบบนี้ยังสามารถแก้ไขได้ง่ายเมื่อเขียนด้วยมุมมองนี้

มุมมองการเขียน มุมมอง บุคคลที่ 3 มีกี่แบบ

คำถามนี้เป็นคำถามที่น่าสนใจมากกว่า “มุมมองการเขียนคืออะไร” เสียอีก แน่นนอนมุมมองการเขียนไม่ได้มีแบบเดียว มุมมองการเขียนยิ่งมีมากเท่าไหร่ก็ยิ่งยากขึ้นเท่านั้น ถ้าไม่มีมุมมองการเล่าเรื่อง ก็ไม่สามารถบอกเล่าเรื่องราวตัวละครนั้นได้ โชคดีที่ตัวละครของคุณที่เป็นจุดศูนย์กลางของเรื่องมี POV ในการบอกเล่าเรื่องราว ไม่ว่าจะเป็น POV ไหน

มุมมองตัวละครแต่ละตัวมีความแตกต่างกัน เหมือนชีวิตคุณจริงๆ ไม่ว่าครอบครัวนั้นจะมาจากเดียวกัน เป็นพี่น้องคลานตามกันออกมา แต่ละคนแตกต่างทั้งรูปร่าง หน้าตา ลักษณะ นิสัย แม้แต่ฝาแฝดยังบอกกับทุกคนว่า “ฉันไม่เหมือนเขา” หากคุณเปลี่ยนมุมมองในแต่ละบท ผู้อ่านจะต้องทราบในทันทีโดยไม่จำเป็นต้องเหลียวดูชื่อบทหรือชื่อตอน แต่ถ้าคุณทำให้ตัวละครแต่ละตัวของคุณเหมือนกันหมด ผู้อ่านก็จะสับสน จนอดทนอ่านเรื่องที่คุณเขียนต่อไปไม่จบ

หากคุณกำลังเขียนมหากาพย์แฟนตาซี หรือเรื่องราวที่เกิดขึ้นในหลายพื้นที่ คุณอาจต้องมีตัวละคร POV ในทุกสถานที่ที่สำคัญ สิ่งนี้จะทำให้ผู้อ่านอยู่ในสถานที่ต่างๆ และพวกเขาจะเข้าใจถึงขอบเขตของเรื่องราว หลังจากที่คุณสร้างโลกนิยายขึ้นมา คุณสามารถเลือกใช้บุคคลที่สามแบบจำกัดในการเล่าเรื่อง

จงระลึกเสมอว่าการเลือกมุมมองการเล่าเรื่องนั้นสำคัญอันดับต้นๆ เลือกอย่างชาญฉลาด และจำไว้ว่า ‘น้อยแต่มาก’

เรียนรู้เพิ่มเติม: มุมมองการเขียน : คู่มือในการเลือกทุกมุมมอง พร้อมตัวอย่าง

เคล็ดลับในการใช้ มุมมอง บุคคลที่ 3 ในงานเขียน

แม้ว่าคุณจะเคยเขียนด้วยบุคคลที่สามมาก่อน แต่มีบางสิ่งที่ควรทราบเพื่อปรับปรุงการเขียนให้ดีขึ้น หัวข้อต่อไปนี้จะเป็นวิธีเขียนคำบรรยายที่ไหลลื่น และดึงดูดใจผู้อ่าน โดยเน้นมุมมอง บุคคลที่ 3 แบบจำกัดมุมมอง เนื่องจากปัจจุบันเป็นที่นิยมใช้มากที่สุด

เลือกมุมมองของตัวละครอย่างชาญฉลาด

มุมมองบุคคลที่สามจำกัดมุมมองทำให้คุณต้องบรรยายตัวละครทุกตัว แม้จะได้ไม่ได้เลือกเป็นตัวหลัก แต่ข้อมูลของพวกเขามีประโยชน์อย่างมากในการบรรยายของคุณ ดังนั้นก่อนที่คุณจะเริ่มเขียนด้วยมุมมองนี้ จำเป็นต้องเลือกตัวละครอย่างระมัดระวัง

บางครั้งตัวละครเอกในมุมมอง บุคคลที่ 1 อาจจะโดนตัวละครรองขโมยซีน เช่น นิค ใน The Great Gatsby หรือ วัตสัน ใน Sherlock Holmes แต่ในบุคคลที่ 3 ตัวละครจะนำไปสู่ระยะห่างโดยตัวมันเอง คุณจึงไม่ต้องทำอะไรเพิ่มเติม ในกรณีที่คุณต้องการทำให้ตัวละครรองโดดเด่นขึ้นมา คุณสามารถ “โฟกัส” ตัวละครนั้นโดยตรง

ในอีกกรณี สมมติว่าคุณมีตัวเอกหลายตัว หรือตัวรองที่สำคัญหลายคน คุณใช้วิธีจำกัดมุมมองให้เหลือเพียงจุด “โฟกัส” เดียว หรือเปลี่ยนสลับการบรรยายตัวละครทั้งหลายไปทีละตัว เรียงตามลำดับความสำคัญ

มีความเงียบยาวนานที่ปลายสาย และชั่วขณะหนึ่ง ควินน์คิดว่าคนโทรได้วางหูไปแล้ว จากนั้น ราวกับมาจากดินแดนแสนไกล มีเสียงหนึ่งซึ่งไม่เหมือนเสียงใดที่เขาเคยได้ยินมาก่อนดังขึ้นมา ฟังคล้ายเสียงจากเครื่องจักร หากก็เต็มเปี่ยมไปด้วยความรู้สึก แทบจะดังไม่เกินเสียงกระซิบ แต่ยังได้ยินชัดเจน
City of Glass: Paul Auster
Tweet

คำถามที่จะเป็นตัวช่วย เมื่อต้องการเขียนด้วย มุมมอง บุคคลที่ 3

เรื่องราวของเรื่องเกิดจากตัวละครเดียว หรือตัวละครอื่นหลายตัวที่มีความสำคัญเท่าๆ กัน
มีฉากสำคัญที่ไม่มีตัวเอกร่วมด้วยหรือไม่ ถ้าเป็นแบบนั้น แสดงว่าคุณใช้เทคนิคที่มีจุดประสงค์ เช่นพล็อตเรื่องเปิดเผยการหักหลังของเพื่อน หรือไม่ก็เรื่องราวไม่สมดุลย์
คุณต้องการให้คนอ่านทราบถึงความคิดตัวละครของกันและกันหรือไม่ นี่เป็นวิธีที่นักเขียนนิยายรักๆ ใคร่ๆ ชื่นชอบ ผู้เขียนมักจะเปลี่ยนมุมมอง เพื่อแสดงให้เห็นว่าตัวละครต่างตกหลุมรักกันและกันได้อย่างไร
สุดท้ายคุณต้องรู้ว่าอยากเขียนแบบไหน อยากทำอะไร ตัวเลือกใดก็ตามที่โน้มเอียงไปอย่างเป็นธรรมชาติ ไม่ว่าจะใช้ตัวละครตัวเดียว สองตัว หรือหลายตัว สิ่งนั้นมักจะเป็นทางเลือกที่เหมาะสมที่สุดในนิยายของคุณ แต่ถ้าไม่เป็นอย่างนั้น คุณยังสามารถแก้ไขได้

เจาะลึกเข้าไปในกระแสสำนึก

เมื่อกล่าวถึงนวนิยายที่เขียนด้วยบุคคลที่สาม สิ่งสำคัญคือ คุณรู้จักตัวละครหลักดีอยู่แล้ว จึงไม่จำเป็นต้องสร้างสัมพันธ์ ความใกล้ชิด เหมือนกับการเขียนด้วยบุคคลที่หนึ่ง แต่อย่างไรก็ดีไม่ใช่เหตุผลที่คุณจะไม่สร้างโปรไฟล์ของตัวละครหลัก หรือตัวละครทั้งหมดในเรื่องของคุณ

หลังจากที่คุณสร้างโปรไฟล์ตัวละคร คุณมีตัวละครหลักตัวเดียวในมุมมองที่สาม ต่อจากนั้นให้ดำดิ่งเข้าไปในความคิด ความเชื่อ ความกังวล ความรู้สึก และนิสัยใจคอของพวกเขาอย่างเต็มที่ อาจจะต้องใช้จินตนาการบ้าง แต่ในไม่ช้าคุณจะเชี่ยวชาญ เข้าใจ รู้สึกในสิ่งที่พวกเขาคิด ไตร่ตรอง มองเห็น ทั้งในชีวิตประจำวัน และความรู้สึกที่พวกเขาแสดงออก นั่นจะทำให้มุมมองบุคคลที่สามของคุณมีความน่าดึงดูดใจ

หากคุณมีตัวละครมุมมองบุคคลที่สามหลายตัว สิ่งสำคัญที่ขาดไม่ได้ก็คือ ต้องทำให้ตัวละครเหล่านั้นมีความแตกต่าง สร้างลำดับความสำคัญ สร้างกระบวนการคิดในแต่ละบุคคลให้แตกต่างกัน และสิ่งเหล่านั้นจะส่งผลต่อการบรรยาย สิ่งหนึ่งที่ตัวละครตัวหนึ่งชอบ อีกตัวอาจจะเกลียด หรือไม่สนใจ การสร้างสถานการณ์ให้เกิดผลสูงสุดก็คือการจับคู่ความแตกต่างนั้นเข้าด้วยกัน

แน่นอนว่าคุณสามารถใช้เวลาจำนวนมหาศาลเพื่อสร้างตัวละครแต่ละตัวขึ้นมา โดยเฉพาะอย่างยิ่งถ้าคุณจะใช้ตัวละครหลายตัวเป็นตัวดำเนินเรื่อง วิธีที่ดีที่สุดคือทำความเข้าใจตัวละครเหล่านั้น ให้ความสำคัญแต่ละตัว และแสดงให้เห็นว่าตัวละครเหล่านั้นมีความน่าสนใจอย่างไร

ที่เป็นเช่นนั้นก็เพราะหลักจริยธรรมของนางแฮริสเข้มงวด และขณะเดียวกันก็สามารถปรับตัวตามสถานการณ์ได้ แกไม่ยอมพูดโกหก แต่ยอมพูดอำพราง กำกวม ทีเล่นทีจริง แกไม่ยอมฝ่าฝืนกฎหมาย แต่ไม่รังเกียจที่จะขืนมันออกไปเท่าที่จะทำได้ในขอบเขตกฎหมาย แกเป็นคนซื่อสัตย์ ตรงไปตรงมา แต่ไม่ใช่คนโง่
Flowers for Mrs. Harris: Paul Gallico
Tweet

นิยายเรื่อง Flowers for Mrs. Harris เขียนโดย Paul Gallico มิสซิสแฮรีสเป็นแม่บ้านรับใช้ ทั้งวันยุ่งอยู่กับการปัดกวาดถูบ้าน ล้างถ้วยชาม ให้กับนายจ้างของเธอที่รักชอบเสื้อผ้าจากสำนัก ‘ดิออร์’ อันแสนหรูหรา แม้จะไม่เข้ากับตัวเจ้านายเธอเลยก็ตาม การที่ต้องเดินทางไปนครปารีส มิสซิสแฮรีสต้องเผชิญหน้ากับบุคคลหลากหลายฐานะหลากหลายทัศนคติ เป็นการผจญภัยครั้งยิ่งใหญ่ของชีวิตในนิยายแสดงให้เห็นว่าหญิงรับใช้ร่างเล็กคนนี้จจะสามารถเอาชนะการดูถูกหมิ่นแคลน และการตัดสินของมนุษย์ที่มักมองคนอย่างผิวเผินได้อย่างขาวสะอาดได้อย่างไร

แสดงให้เห็น แต่ไม่เปิดเผยโดยตรง

ในขณะที่คุณกำลังเขียนถึงสิ่งที่เกิดขึ้นกับตัวละคร โดยเฉพาะตัวละครบุคคลที่สาม สิ่งที่ต้องทำให้แน่ใจก็คือ คุณได้บรรยายในแบบ “แสดงแต่ไม่บอก” เมื่อใดก็ตามที่คุณกำลังอธิบายรายละเอียดของตัวละคร หรือเขียนถึงประสบการณ์ของพวกเขา โดยพื้นฐานแล้วคุณต้องบรรยายด้วยสีสันทางภาษา ใช้กลวิธีดึงดูดผู้อ่านมากกว่าที่จะใช้วิธีสรุป เหมือนการกรอกข้อความในใบสมัครงาน อย่าทำแบบนั้น

มาดูตัวอย่างความแตกต่างกัน “ประยุทธต่อสู้กับประวิทย์ ประยุทธชนะ” ฉากต่อสู้ที่บอกผลเหมือน LiveScore ทำให้คุณรู้ผลแค่ใครยิงนำ ใครยิงประตู นาทีที่เท่าไหร่ ไม่มีไฮไลต์ ไม่มีภาพ ขาดจินตนาการ แต่การบรรยายที่มีสีสันช่วยให้น่าตื่นเต้นกว่าเช่น “ประวิทย์แม้จะดูอ่อนแอ แต่เขามีลูกเล่นแพรวพราว ประยุทธหายใจหอบ เขารู้ว่าตัวเองแข็งแกร่งก็จริง ถ้าต้องการพิชิตประวิทย์ เขาต้องเล็งหมัดให้โดนจุดสำคัญ ประยุทธใช้เวลาหลอกล่ออยู่นาน ในที่สุดเขาก็ทำสำเร็จ หมัดตรงเป้าเร็วราวกับลูกธนู เสียงกรีดร้องในลำคอเล็ดลอดออกมา ประยุทธเอาชนะเจ้าแห่งเล่ห์กลได้ด้วยหมัดตรง”

อีกสิ่งหนึ่งที่สำคัญ พยายามอย่าใช้ภาษาที่มองผ่านแว่นกรองของบุคคลมากเกินไป เพื่ออธิบายประสบการณ์ของตัวละคร คุณอาจจะโดนล่อลวงให้เขียนรูปแบบนี้ ตัวอย่างเช่น

“เมื่อปวีณามองออกไปนอกหน้าต่าง เธอสังเกตว่าดวงอาทิตย์กำลังลับฟ้า เธอแลเห็นริ้วสีส้มเคล้าชมพูแทรกตัวบนปุยเมฆ ท้องฟ้าเวลานั้นทำให้เธอคิดถึงแม่ที่กำลังถักทอผ้าพันคอให้เธอ”

เมื่อเราปรับจูนตัวละครหลักแล้วก็ไม่จำเป็นต้องเขียนด้วยภาษาเช่น “เธอสังเกตเห็น”, “เธอเห็น” และ “เธอคิด” มันสร้างอุปสรรคระหว่างผู้อ่านกับตัวละคร การปรับปรุงภาษาเล็กน้อยช่วยทำลายสิ่งกีดขวางนั้นหายไป และทำให้ฉากนั้นสร้างความรู้สึกที่ดีขึ้นมาในทันที

“ปวีณามองออกไปนอกหน้าต่าง พระอาทิตย์กำลังลับขอบฟ้า สีส้มเคล้าชมพูแทรกตัวบนปุยเมฆ ทำให้เธอคิดถึงแม่ที่กำลังถักทอผ้าพันคอให้เธอ”

เกรกอร์ฟื้นขึ้นเมื่อตะวันใกล้ลับ หลังจากสลบไสลอยู่เป็นเวลานาน อันที่จริงเขาคงจะไม่รู้สึกตัวช้าไปกว่านี้ถึงแม้ไม่มีเสียงอะไรมารบกวนก็ตาม เขารู้สึกนอนเต็มอิ่มและพักผ่อนเพียงพอ แต่ก็รู้สึกเหมือนกับว่าที่เขาตื่นขึ้นนั้นเพราะได้ยินเสียงฝีเท้าย่ำถี่ๆ และได้ยินเสียงคนงับประตูที่เปิดไปสู่ห้องโถงอย่างแผ่วเบา
Die Verwandlung: Franz Kafka
Tweet

‘เมตามอร์โฟซิส’ หรือ Die Verwandlung โดย Franz Kafka เป็นวรรณกรรมชิ้นสำคัญที่ทำให้ผู้อ่านเข้าถึงโลกภายในของผู้เขียนได้เป็นอย่างดี นักวิจารณ์วรรณกรรมส่วนใหญ่ตีความนวนิยายเรื่องนี้แตกต่างกัน แต่ที่เห็นพ้องต้องกันก็คือ การกลายเปลี่ยนทางร่างกายของเกรกอร์ตัวเอกในท้องเรื่อง เป็นสัญลักษณ์ของความต้องการมีชีวิตอยู่อย่างโดดเดี่ยวของคาฟก้า เราไม่อาจปฏิเสธได้ว่าชีวิตของนักประพันธ์กับตัวละครมีประสบการณ์ที่คล้ายคลึงกันเป็นอย่างมาก ไม่ว่าทางด้านการงานที่ต้องเผชิญกับความยากลำบากในการเดินทาง และติดต่อผู้คน ปัญหาทางด้านการเงินของครอบครัว รวมถึงความสัมพันธ์อันลึกซึ้งระหว่างคาฟก้า กับออทลา คล้ายคลึงความสัมพันธ์ของเกรกอร์กับเกรเทน้องสาวของตน

บทสนทนาใน มุมมอง บุคคลที่ 3

โดยปกติถ้าคุณจะพูดถึงตัวเอง ส่วนใหญ่เราจะสนทนาด้วย บุคคลที่ 1 แต่ถ้าคุณใช้บทสนทนาด้วยบุคคลที่ 3 ทุกครั้งมันจะกลายเป็นเรื่องประหลาด คุณอาจจะทำได้ในบางครั้งเพื่อสร้างมุกตลก หรือดึงดูดความน่าสนใจ

“เที่ยงนี้เราไปกินก๋วยเตี๋ยวเรือหน้าปากซอยกันไหม ของโปรดของสิรินดาเลยล่ะ” เจนพูด

“ไม่นะ สิรินดาเกลียดก๋วยเตี๋ยวเรือจะตายไม่ใช่หรือ ผมว่าสิรินดาชอบส้มตำมากกว่า” เสรีร้องขัด

“โอเค งั้นสิรินดาจะลงคะแนนว่าจะกินอะไรได้ไหม” สิรินดายักไหล่

หลีกเลี่ยง Head Hopping

อะไรคือ Head Hopping

มุมมองบุคคลที่สามมีเรื่องราวเกิดขึ้นในหลายแง่มุม หลายตัวละคร บางเทคนิคคุณใช้มุมมองแบบจำกัดให้กับตัวละครอื่นๆ ได้ แต่สิ่งหนึ่งที่ต้องระลึกเสมอคือ การเปลี่ยนมุมมองเล่าเรื่องจากตัวละครหนึ่งไปสู่อีกตัวละครหนึ่งอย่างกระทัน อาจจะทำให้ผู้อ่านสับสน นั่นคือ Head Hopping

เป็นเรื่องยากมากที่ผู้อ่านจะตามคุณทัน เมื่อคุณกระโดดอย่างรวดเร็วจากตัวละครหนึ่งไปตัวละครหนึ่ง บางครั้งผู้อ่านจำเป็นต้องหยุด เพื่อกลับไปอ่านทบทวนในประโยคที่ผ่านมา เพื่อประมวลผลว่าตัวละครนี้กำลังทำอะไร คิดอะไร ซึ่งอาจจะทำให้พวกเขาล้มเลิกการอ่านหนังสือของคุณก็เป็นได้ บางครั้งคุณอาจจะเคยได้ยินนักอ่านพูดว่า “ฉันเข้าไม่ถึง” นั่นแสดงว่านักอ่านกำลังสับสน หรือเวียนหัว

สำหรับนักเขียนใหม่บางคนมักเข้าใจผิด หรืออาจสับสน คิดว่า Head Hopping เป็นสิ่งเดียวกับ “บุคคลที่สาม มุมมองพระเจ้า” หรืออย่างน้อยก็ใกล้เคียงกัน ซึ่งไม่เป็นความจริง มุมมองพระเจ้า เป็นการเล่าเรื่องจากมุมมองหนึ่ง ผู้บรรยายไม่ควรบอกความคิดและความรู้สึกของตัวละครทั้งหมดหรือตัวละครใดๆ ให้เราทราบ

มุมมองพระเจ้า ผู้บรรยายเผยให้เราเห็นว่าตัวละครรู้สึกอย่างไรผ่านการกระทำและบทสนทนา ไม่ใช่โดยการกระโดดเข้าไปในหัวของตัวละคร เรื่องราวเล่าผ่านมุมมองของผู้บรรยาย เหมือนผู้บรรยายเป็นตัวละคร

ลักษณะการเขียนแบบ Head Hopping

เสรีขมวดคิ้วกับจดหมาย เขาถูกฟ้องในคดีหมิ่นประมาทในสิ่งที่เขาไม่ได้เขียนด้วยซ้ำ เขาไม่เข้าใจสิ่งที่เกิดขึ้น อนุพงศ์มองจากอีกฟากหนึ่งของห้อง เขาสะกดไม่ให้ตัวเองตื่นตระหนก เสรีจะรู้หรือไม่ว่าบัญชีเฟซบุ๊กของเขาถูกแฮ็ก คนที่อยู่เบื้องหลังเรื่องนี้คืออนุพงศ์ เสรีมึนงงเป็นอย่างมาก เมื่อเขาจัดการกับหมายเรียกเสร็จแล้ว กลับมาทบทวนสิ่งที่โพสต์ สมองของเขาบีบอย่างรุนแรง เขาจำอะไรไม่ได้เลย ไม่รู้ด้วยซ้ำว่าโพสต์อะไรลงไป

อันดับแรกเรารู้ว่าเสรีคิดอะไรเกี่ยวกับเหตุการณ์นี้ แต่แล้วเรื่องก็เปลี่ยนไปที่อนุพงศ์ ซึ่งเราไม่ควรรู้ว่าเขาคิดหรือรู้สึกอย่างไร “เขาสะกดไม่ให้ตัวเองตื่นตระหนก” จึงเป็นการกระโดดไปที่การแสดงความคิดของอนุพงศ์ จากนั้นเหตุการณ์ก็ย้อนกลับไปที่เสรีอีกครั้ง สับสนใช่ไหม มุมมองแบบจำกัดไม่ควรเกิดการบรรยายแบบนี้ขึ้นในนิยาย เราควรจะทำให้ผู้อ่านเห็นอาการของอนุพงศ์ผ่านสายตาของเสรีมากกว่า นี่คือเหตุผลที่คุณควรค่อยๆ โฟกัสบุคคลที่สามไปทีละตัวในแต่ละฉาก โดยแบ่งลำดับความสำคัญตัวละครให้ชัดเจน ไม่ว่าจะเป็นบททั่วไป หรือบทที่ไม่สำคัญมากนัก

แต่ไม่ได้หมายความว่าคุณไม่สามารถทำให้ตัวละครอื่นที่กำลังประสบอะไรบางอย่าง ขณะที่ตัวละครอีกตัวกำลังคิดบางอย่างอยู่ในหัวไปพร้อมๆ กันได้ เพียงแต่คุณต้องอิงสิ่งที่ตัวละครนั้นมองเห็น จากตัวอย่างด้านบน คุณสามารถปรับมุมมองของเสรีไปเป็นอีกแบบ ดังตัวอย่างข้างล่าง

เสรีขมวดคิ้วกับจดหมายที่ได้รับ เขาโดนฟ้องด้วยข้อหาหมิ่นประมาทในสิ่งที่ตัวเองไม่ได้ทำ เขาไม่เข้าใจสิ่งที่เกิดขึ้น ขณะที่เขาอ่านสำนวนฟ้องที่ส่งมา เขารู้สึกว่าสายตาของอนุพงศ์มองมาที่เขาจากอีกฟากหนึ่งของห้อง เสรีคิดว่าอนุพงศ์เพื่อนของเขายืนด้วยท่วงท่าแข็งทื่อ แต่เมื่อเงยหน้าขึ้นมา อนุพงศ์ดูงงงวยเหมือนที่เสรีกำลังเป็น

เวอร์ชันนี้ให้ผลที่คล้ายคลึงกัน ทำให้อนุพงศ์ดูน่าสงสัย โดยไม่ต้องสลับไปเล่าถึงความคิดภายในของอนุพงศ์โดยตรง อาจเป็นไปได้ในบทถัดไปคุณอาจให้อนุพงศ์ทนทุกข์กับสิ่งที่เขาทำกับเสรี และวางแผนถึงขั้นต่อไปในบทที่จะถึง แต่อย่าขัดจังหวะฉากที่กำลังเกิดขึ้นของเสรี

แลงดอนรู้สึกเสียดายยิ่งที่ฌาคส์ โซนิแยร์ สิ้นชีวิตลง แม้โซนิแยร์จะได้ชื่อว่าเป็นภัณฑารักษ์ที่รักสันโดษ แต่ใครๆ ก็เคารพนับถือเขา เพราะรู้ดีว่าเขาทุ่มเทและอุทิศตนเพื่อศิลปะ หนังสือที่เขาเขียนเป็นเรื่องรหัสลับที่ซ่อนอยู่ในภาพเขียนปูสแซ็ง และเตอนิสต์ แล้วก็เป็นตำรับตำราที่แลงดอนชอบนำมาใช้ในการสอน
The Davinci Code: Dan Brown
Tweet

ในขณะโรเบิร์ต แลงดอน นักสัญลักษณ์แห่งฮาร์วาร์ดมีภารกิจในนครปารีส เขาได้รับโทรศัพท์สายด่วนกลางดึก ฌาคส์ โซนิแยร์ ภัณฑารักษ์ผู้สูงอายุของพิพิธภัณฑ์ลูฟร์ถูกฆาตกรรมภายในพิพิธภัณฑ์ ใกล้ศพตำรวจพบรหัสลับที่ทำให้งุนงง ในการไขปริศนาอันลึกลับนี้ แลงดอนต้องตะลึงเมื่อพบว่ามันนำไปสู่ร่องรอยเบาะแสที่ซ่อนอยู่ในผลงานของดาวินชี…เบาะแสที่ทุกคนมองเห็นได้…และจิตรกรยังปกปิดมัน

นิยายเรื่อง รหัสลับดาวินซี เขียนโดย Dan Brown ค่อยๆ แนะนำตัวละครทีละตัวตั้งแต่บทนำ ฉากเปิดเรื่องที่ฌาคส์ โซนิแยร์ ถูกสังหาร ต่อด้วยบทที่หนึ่งแนะนำ โรเบิร์ต แลงดอน ที่ถูกปลุกขึ้นกลางดึก ต่อด้วยบทที่สองแนะนำ เจ้าคนเผือกฉายาสิลาสเดินเขยกผ่านประตูอาคารที่อยู่ห่างจากจุดเกิดเหตุ เราจะเห็นได้ว่าแดน บราวน์ ค่อยๆ โฟกัสตัวละครของเขาทีละตัว โดยไม่ทำให้ผู้อ่านสับสนทั้งเรียงลำดับเหตุการณ์และตัวละครอย่างมีนัยสัำคัญต่อตัวเรื่องซึ่งเป็นแนวสืบสวน

แน่นอนว่ามีวิธีบอกเล่าเรื่องราวในมุมมองของบุคคลที่สามมีมากกว่าหนึ่งวิธี ในบทนี้เราเพียงปูพื้นฐานให้มองเห็นภาพกว้างๆ ของการใช้มุมมองบุคคลที่สามในรูปแบบต่างๆ ในบทถัดไปเราจะลงลึกถึง มุมมมอง บุคคลที่ 3 แบบจำกัดมุมมอง และต่อด้วย มุมมองพระเจ้า โปรดติดตามในโพสต์ถัดไปเพื่อศึกษาอย่างละเอียด

แบบฟอร์มทดสอบการเลือกมุมมองการเขียน

0 comments 1.9K views

มุมมองการเขียน บุคคลที่ 2 ควรใช้ เมื่อใด : When to Use a Second Person Point of View?

by Editor 15/10/2021

written by Editor 5 mins read

โดยพื้นฐานแล้วเมื่อคุณเลือก มุมมองการเขียน บุคคลที่ 2 : Second POV ผู้เขียนจะพูดคุยโดยตรงกับผู้อ่าน โดยใช้สรรพนามว่า “คุณ” ซึ่งสรรพนามนี้จะดึงคนอ่านให้ใกล้ชิดกับเรื่องราวมากขึ้น เหมือนคนอ่านมีประสบการณ์เดียวกับตัวละคร มุมมองที่สองเป็นมุมมองที่เขียนยาก และทำให้สมจริงลำบากกว่ามุมมองอื่น จนเคยมีกฎต้องห้ามที่บรรณาธิการส่วนใหญ่เห็นพ้องต้องกันว่า อย่าเขียนนิยายที่เล่าเรื่องด้วยมุมมองที่สองทั้งเล่ม

เพื่อความเข้าใจเพิ่มขึ้น ย้อนกลับไปอ่าน คู่มือในการเลือกทุกมุมมอง และ มุมมองการเขียน บุคคลที่ 1

แต่อย่างไรก็ตาม มักจะมีข้อยกเว้นเสมอ เมื่อ Jay McInerney นักเขียนนวนิยายชาวอเมริกัน ทำให้โลกวรรณกรรมตื่นตะลึง เมื่อตีพิมพ์นวนิยายเรื่องแรก Bright Lights, Big City ในปี ค.ศ. 1984 โดยใช้บุคคลที่สองดำเนินเรื่องทั้งเรื่อง ความสำเร็จอันเป็นเอกลักษณ์ที่ไม่ซ้ำแบบใครนี้ เพื่อพิสูจน์ว่าไม่มีกฎข้อใดเป็นสิ่งต้องห้ามสำหรับงานสร้างสรรค์ และ Bright Lights, Big City ได้ทำสิ่งนั้นแล้ว

การเขียนโดยใช้มุมมองบุคคลที่ 2 แตกต่างจากการเขียนที่ผู้เขียนพูดกับนักอ่านโดยตรง ตัวอย่างนักเขียนคลาสสิกเช่น Charles Dickens และ Jane Austen พูดกับผู้อ่านโดยตรง แสดงความคิดเห็นเกี่ยวกับโครงเรื่องหรือตัวละคร บล็อกเกอร์และนักเขียนสารคดีร่วมสมัย ใช้ “คุณ” (กับผู้อ่านโดยตรง) เมื่อต้องการเพิ่มเติมคำแนะนำหรือข้อมูลเชิงลึให้กับเรื่องราว

สิ่งสำคัญคือต้องแยกแยะระหว่างมุมมองบุคคลที่สอง จากมุมมองของบุคคลที่หนึ่งที่กล่าวถึงผู้อ่านโดยตรง ตัวอย่างเช่น “คุณชอบขับรถคลาสสิกเหมือนผมไหม” เป็นคำถามโดยผู้บรรยายบุคคลแรกที่รักรถคลาสสิก ในทางกลับกัน “คุณชอบรถคลาสสิก คุณน่าจะลองขับในคืนนี้” เป็นตัวอย่างของการใช้มุมมองบุคคลที่ 2

ในการแนะนำ POV บุคคลที่สอง เราจะพิจารณาเหตุผลที่ควรใช้ ควบคู่ไปกับเหตุที่ควรหลีกเลี่ยง เพื่อจพได้มีข้อเปรียบเทียบก่อนที่คุณจะลงมือเขียนงาน

อะไรคือเหตุผลให้คุณเลือกใช้มุมมองบุคคลที่ 2

ผู้เขียนหลายคนกล้าใช้มุมมองบุคคลที่สองเขียนนิยาย หรือเรื่องสั้น สิ่งที่นักเขียนเหล่านั้นพยายามอาจจะบรรลุผล และทำไมคุณจึงไม่กล้าเสี่ยง แม้ว่ามันจะยากก็ตาม จากนี้จะเป็นการมองหาเหตุผลดีๆ ในการเขียนด้วยมุมมองบุคคลที่สอง เรามาลองดูกันว่ามีอะไรบ้าง

เพื่อให้ผู้อ่านใกล้ชิดกับเรื่องราวมากขึ้น

เมื่อเราพูดถึง POV เรามักพูดถึงความใกล้ชิด และความสัมพันธ์ ระหว่างตัวละครกับผู้อ่าน อย่างที่เราทราบกันดีว่า การเล่าเรื่องของบุคคลที่หนึ่งมักจะให้ความใกล้ชิดมากกว่าบุคคลที่สาม ขณะเดียวกันมุมมองบุคคลที่สองใกล้ชิดผู้อ่านยิ่งขึ้น ความใกล้ชิดดังกล่าวเกิดขึ้นได้อย่างไร

มุมมองบุคคลที่สองมีความใกล้ชิดมากกว่ามุมมองบุคคลที่หนึ่ง เพราะผู้อ่านคือตัวละครจริงๆ ที่อยู่ร่วมในเหตุการณ์ทั้งหมด อย่างไรก็ตาม สำนวนที่ถูกสร้างขึ้นให้มีระยะห่างน้อยสุดระหว่างผู้อ่านและตัวละคร คือ “ฉันคิด” ขณะที่ POV ที่มองผ่านแว่นกรองผู้บรรยายได้รับการขัดเกลาเพิ่มเติมในบุคคลที่สอง ไม่มีความใกล้ชิดใดมากไปกว่า “คุณคิด” (เราจริงๆ คิด)

ตัวอย่างในเรื่อง Bright Lights, Big City ยกระดับความสัมพันธ์ และความสนิทสนม ระหว่างผู้บรรยายกับคนอ่านให้เกิดขึ้นอย่างรวดเร็ว เมื่อผู้อ่านถูกผลักเข้าสู่บทบาทของตัวละครสิบแปดมงกุฏอย่างต่างเนื่อง

เราไม่แน่ใจว่าทำไม Jay McInerney ผู้เขียน Bright Lights, Big City ไม่เลือกใช้มุมมองบุคคลที่หนึ่ง แทนมุมมองบุคคลที่สอง แต่ที่เรารู้ “ฉันไม่ใช่คนที่จะทำแบบนั้น แต่ฉันก็อยู่ในคลับ…”

ในกรณีข้างต้นนี้ มุมมองบุคคลที่หนึ่งกำลังเชื้อเชิญให้ผู้อ่านเชื่อในสิ่งที่พวกเขากำลังเล่า (ฉันไม่ใช่คนแบบที่จะเป็นแบบนี้ แต่ฉันก็เป็น) ส่วนมุมมองบุคคลที่สองเป็นการตั้ง ‘คำถาม’ ไม่มีการโต้แย้งว่าคุณเป็นคนแบบไหน หรือการกระทำเหล่านี้เกิดขึ้นหรือไม่ คุณเป็นและพวกเขาทำ เรารู้เพราะว่าไม่มีความแตกต่างในฟังค์ชั่นการใช้งานระหว่างผู้อ่านกับตัวละคร

ผู้บรรยายบุคคลที่สองสามารถก้าวข้าม ‘ความไม่น่าเชื่อถือ’ ของผู้บรรยายบุคคลที่หนึ่งไปได้ เมื่อตัวละครบอกเล่าเรื่องราวของตัวเอง เรามักจะสงสัยว่า ความจริงของเรื่องจะถูกแว่นกรองของผู้บรรยายคัดออกไปอย่างไร เมื่อเลือกใช้ผู้บรรยายมุมมองบุคคลที่สอง ผู้อ่านจะได้รับการบอกเล่าว่าต้องรู้สึก ต้องนึกคิด และเห็นอะไร พวกเขาจะไม่มีเหตุผลที่จะสงสัยในเรื่องดังกล่าว ไม่ว่าจะโดยการเลือกจากรายละเอียดของเรื่อง หรือความครุ่นคำนึงภายใน

Second Person Point of View : The Fifth Season

แม่ของคุณมีลูกสองคน แต่ตอนนี้คนหนึ่งตาย ส่วนอีกคนสูญหายไป อาจจะเป็นได้ว่าเธอจะตายจากไปด้วย คุณค้นพบทั้งหมดนี้ เมื่อคุณกลับถึงบ้าน หลังเลิกงานในวันหนึ่ง บ้านที่ว่างเปล่า เปลี่ยวเปล่ามากเกินไป เด็กน้อยตัวเปื้อนเลือดนองเต็มพื้นห้อง
The Fifth Season: N.K. Jemisin
Tweet

ตัวอย่างนิยายเรื่อง The Fifth Season ซึ่งได้รับรางวัลฮิวโก เขียนโดย N.K. Jemisin’s บอกเล่าเรื่องราวเกี่ยวกับโลกที่กำลังจะดับสูญ เล่าผ่านมุมมองของผู้หญิงสามคน ซึ่งหนึ่งในนั้นเขียนขึ้นจากมุมมองบุคคลที่สอง

มุมมองบุคคลที่ 2 ในนิยายเรื่องนี้ นำผู้อ่านเข้ามาใกล้ผู้บรรยายมากขึ้น เมื่อผู้บรรยายเปลี่ยนผู้อ่านให้กลายเป็นหนึ่งในตัวละคร ทำให้มีเกิดความสัมพันธ์เพิ่มขึ้นเป็นการส่วนตัว นักอ่านและตัวละครไม่แยกจากกัน เป็นการสร้างประสบการณ์การอ่าน ทำให้รู้สึกถึงเรื่องราวได้ในทันทีและโอบล้อมด้วยบรรยากาศของเรื่อง

อย่างไรก็ตาม ความสัมพันธ์ที่มากขึ้นไม่ใช่ผลลัพธ์ที่ดีเพียงอย่างเดียวของมุมมองนี้

เพื่อให้ผู้บรรยายอยู่ห่างจากประสบการณ์ของตนเอง

การบรรยายแบบบุคคลที่ 2 สามารถทำให้ผู้อ่านใกล้ชิดกับเรื่องราวมากขึ้นได้ แต่บางครั้งก็ใช้เพื่อสร้างความรู้สึกที่ออกห่างมากขึ้นด้วย ระหว่างผู้บรรยายที่แท้จริงกับเรื่องราวที่พวกเขาเล่า อย่างในกรณีนิยายเรื่อง Bright Lights, Big City

ใน Bright Lights, Big City มันเหมือนกับว่ามโนสำนึกของผู้บรรยายกำลังเขียนนิยายเรื่องนี้ ขณะเดียวกันก็มีข้อกล่าวหาในตัวเองอยู่บ้างเช่น “คุณทำพลาดแล้ว คุณทำเรื่องทั้งหมดเสียหาย”

เมื่อถึงเวลาที่คุณต้องเลือก วิธีการเดียวที่คุณจะได้รับการยอมรับจากคนในสังคมที่เหลืออยู่คือ คุณต้องปฏิเสธมารดาของตน สงครามมันเริ่มต้นในตอนนั้นเอง คุณไม่ต้องการเป็นตัวประหลาดในโรงเรียน ไม่มีใครเข้าใจว่าคุณคิดหรือพูดอะไร คุณจำต้องเปลี่ยนแปลงตัวเอง…คุณเรียนรู้ว่าแม่พูดถูก เมื่อเกิดมาอย่างประหลาดคุณจะไม่มีทางเป็นส่วนหนึ่งของความสามัญ ต่อให้คุณอยู่หลังกลองชุด ความผิดประหลาดก็โชนฉาย มันช่างงดงามเพราะมันทำให้
คำสาปแช่งชั่วช้าชั่วชีวิต: วิวัฒน์ เลิศวิวัฒน์วงศา
Tweet

ในทำนองเดียวกัน คุณสามารถมองเห็นลำดับขั้นของการเมินเฉย ในเรื่องสั้น “คำสาปแช่งเชื่องช้าชั่วชีวิต” ของ วิวัฒน์ เลิศวิวัฒน์วงศา เล่าเรื่องชายหนุ่มที่เติบโตมากับแม่ที่ไม่เคยมีความรักมอบให้

ตัวเอกไม่ได้หมายถึง “คุณ” ที่เป็นผู้อ่าน หรือ วิวัฒน์ ที่เป็นผู้เขียน แต่เป็นเรื่องราวของชายคนหนึ่งที่เต็มไปด้วยคำสาปแช่งเชื่องช้า เขาคิดว่าเป็นตัวประหลาดของสังคม ความสัมพันธ์ระหว่างเขากับแม่เป็นไปอย่างย่ำแย่ มุมมองบุคคลที่สองทำให้เขาห่างไกลจากเรื่องราวทั้งของคุณผู้อ่านและผู้เขียน ในขณะเดียวกันเรารู้ว่า “คุณ” หมายถึงตัวเขาจริงๆ ดังนั้นเราจึงเข้าใจว่าการใช้มุมมองบุคคลที่สองถูกแทนที่ตัวเขา แทนที่จะใช้บุคคลที่หนึ่งโดยตรง ซึ่งถ้าใช้บุคคลที่หนึ่งโดยตรง เป็นเรื่องยากสำหรับเขาในการอธิบายในสิ่งที่เกิดขึ้น (งงไหม 555)

เพื่อให้ผู้บรรยายเป็นคนพูด

ตอนนี้เรากำลังเดินทางเข้าสู่พื้นที่สีเทา นวนิยายบางเล่มดึงผู้อ่านไปเป็นตัวละครโดยตรง แต่ไม่ได้เขียนโดยบุคคลที่สองอย่างเคร่งครัด หนังสือที่อยู่ในหมวดหมู่นี้จะมีลักษณะเล่าเรื่องแบบจดหมาย จากตัวละครตัวหนึ่งไปสู่อีกตัวหนึ่ง ตัวอย่างเช่น Dracula ของ Bram Stoker, The Color Purple ของ Alice Walker และ Thirteen Reasons Why ของ Jay Asher

ผลของการบรรยายแบบจดหมาย ให้ความรู้สึกของการแอบดู จ้องมอง ผู้อ่านรู้สึกราวกับว่ากำลังเฝ้ามองเข้าไปในชีวิตของคนอื่น ความตั้งใจส่วนใหญ่ของผู้บรรยายแบบนี้คือ ต้องการให้ผู้อ่านเข้าไปนั่งในจิตใจของตัวละคร สร้างความสัมพันธ์ ล่วงรู้การสมคบคิดระหว่างผู้บรรยายกับคนอ่าน

การสื่อสารแบบนี้ไม่จำเป็นต้องอาศัยการบรรยายในรูปแบบของตัวอักษร แต่เกิดขึ้นจากคำพูด เส้นแบ่งระหว่างบุคคลที่หนึ่ง และที่สองมีลักษณะเช่น เมื่อตัวเอกยืนอบู่บนถนน พูดคุยกับคนแปลกหน้า ขณะที่เรื่องราวดำเนินต่อไป “คุณ” ที่เป็นผู้อ่าน จะได้รับข้อมูลว่า “เรา” คือ ตัวเอกหรือคนแปลกหน้า คุณเป็นใครในตัวละครของหนังสือเล่มนั้น และมีบทบาทอย่างไรในเรื่อง

ผู้บรรยายประเภทนี้ต่างจากมุมมองบุคคลที่หนึ่ง ที่มีความตรงไปตรงมา แต่ผู้บรรยายบุคคลที่สองแบบด้านบนนี้อาจจะมีวาระซ่อนเร้นบางอย่างเกี่ยวกับ “เรา” ซึ่งเป็นสิ่งที่พวกเขาต้องการโน้มน้าวเรา หรือทัศนคติที่มีต่อเรา ตัวละครในเรื่องทำให้เรารู้สึกมีส่วนร่วมมากขึ้น

ตอกย้ำแนวคิดในการขับเคลื่อนเรื่องราว

Kate Angelella บรรณาธิการหนังสือเด็กเคยกล่าวว่า “หากนักเขียนต้องการลองเขียนด้วยมุมมองบุคคลที่ 2 ก็ขอแนะนำให้พวกเขาทำเช่นนั้น ตราบใดที่มันเป็นทางเลือกที่มีจุดมุ่งหมาย หรือมีเหตุผลว่า ทำไม ‘มุมมอง’ นี้จึงทำงานได้ดีที่สุดสำหรับเรื่องราวของคุณ นอกเหนือไปจากสไตล์และความปรารถนาที่จะสร้างให้เป็นวรรณกรรมที่ยิ่งใหญ่”

คุณอ่านไปได้ราวสามสิบหน้า และกำลังสนุก แต่แล้วก็ตั้งข้อสังเกตว่า “ประโยคนี้คุ้นๆ นะ ความจริงทั้งตอนเลย เหมือนจะอ่านผ่านมาแล้ว” ไม่ต้องสงสัยแก่นเรื่องนั่นเองที่ย้อนกลับมา ตัวบทเรียงร้อยด้วยถ้อยคำที่ย้อนไปย้อนมา ซึ่งแสดงให้เห็นถึงความผันผวนของเวลา คุณเป็นนักอ่านที่ไวต่อความละเอียดอ่อนนี้ คุณพร้อมจะจับเจตนาของผู้แต่ง ไม่มีอะไรหลุดรอดคุณไปได้
หากค่ำคืนหนึ่งในฤดูหนาวนักเดินทางคนหนึ่ง: อิตาโล คัลวีโน
Tweet

นิยายเรื่อง หากค่ำคืนหนึ่งในฤดูหนาวนักเดินทางคนหนึ่ง ของ อิตาโล คัลวีโน เล่นกับมุมมองบุคคลที่สอง กับความสัมพันธ์อันซับซ้อนทางวรรณกรรม เหตุการณ์เกิดขึ้นกับตัวเอก “คุณ” ที่เรียกว่าผู้อ่านชาย เพิ่งซื้อนวนิยายเล่มใหม่ของ อิตาโล คัลวีโน เรื่อง หากค่ำคืนหนึ่งในฤดูหนาวนักเดินทางคนหนึ่ง ซึ่งเป็นหนังสือเล่มเดียวกันกับที่ผู้อ่านจริงๆ (เรา) เป็นผู้อ่าน หลังจากที่เขาอ่านไปสักสามสิบหน้า เขาพบว่านวนิยายเรื่องดังกล่าวมีปัญหาในเรื่องการจัดพิมพ์ เขาเอาหนังสือไปเปลี่ยนที่ร้าน แต่ปรากฏว่าได้หนังสืออีกเล่มมา ทำให้เกิดความอลหม่าน

ทำให้ตลอดทั้งเรื่องผู้อ่านในโลกจริง และผู้อ่านในโลกนิยายต้องอ่านเนื้อหานิยายที่ไม่มีเรื่องใดเป็นตอนจบ และได้พาผู้อ่านไปพบนักเขียนนาม ไซลัส ฟลันเนอรี ซึ่งเป็นเหมือนตัวแทนของอิตาโล ไซลัสนั้นถูกนำเสนอในฐานะที่เป็นนักเขียนที่ไม่ได้เก่งกาจอะไร เขาเขียนหนังสือไม่ออก ขาดพลังสร้างสรรค์ ซึ่งคล้ายกับอิตาโลในช่วงเวลาดังกล่าว

การเลือก POV ในนวนิยายเรื่องนี้เชื่อมโยงกับธีมหลักได้อย่างมีประสิทธิภาพ มุมมองบุคคลที่ 2 ทำให้ผู้อ่านมีส่วนร่วมในการค้นหาหนังสือที่ขาดหายไป โดยประสบกับเรื่องราวต่างๆ ที่เกิดขึ้นกับพวกเขา ราวกับว่าผู้อ่านกำลังดำเนินเรื่องไปพร้อมกัน และด้วยเหตุนี้ทำให้ผู้อ่านมีส่วนเกี่ยวข้องในลักษณะที่แปลกประหลาด

ความสัมพันธ์ที่ก่อให้เกิดอำนาจของผู้เขียน เมื่อตอนจบตัวละครนักอ่านชายแต่งงานกับนักอ่านหญิง หากพิจารณาให้ดีตัวผู้แต่ง อิตาโล คัลวีโน เป็นผู้กำหนดให้ตัวละครทั้งสองมาลงเอยกัน ความปรารนานี้จึงมีความย้อนแย้งและซ่อนไว้ซึ่งความสัมพันธ์ในเชิงอำนาจที่ผู้แต่งยังคงพยายามรักษาไว้ *

จากเหตุผลด้านบนที่คุณต้องการเลือกใช้มุมมองบุคคลที่สอง ถึงเวลานี้มาดูกันว่าทำไมเราไม่ควรเลือกใช้มุมมองนี้ และมีผลกระทบอย่างไรบ้าง

ทำไมไม่ควรเลือก

เวบไซต์เกี่ยวกับบรรณาธิการ พูดคุยถึงนิยายที่ใช้บุคคลที่สอง โดยส่วนใหญ่แล้วพวกเขามีแนวคิดที่ไม่ดีเกี่ยวกับมุมมองนี้ถึง 99.9% จากทั้งหมด นี่คือเหตุผลบางประการ

ผู้อ่านจะตั้งคำถาม

สิ่งที่คุณต้องเจอเมื่อเขียนด้วยมุมมองบุคคลที่สองคือ เนื้อเรื่องสับสน? ทำให้ผู้อ่านเสียสมาธิ? ใช่หรือไม่ที่ตัวละครชอบอวดอ้างตน? ที่น่าแปลกก็คือ คุณเลือกใช้เทคนิคนี้เพื่อสร้างความสัมพันธ์ที่ฉับไวระหว่างผู้บรรยายกับผู้อ่าน แต่กลับได้ผลลัพธ์ในทางตรงกันข้าม

ความสัมพันธ์ระหว่างผู้บรรยายกับนักอ่านอยู่ตรงไหน คุณจะทำให้พวกเขาเชื่อได้อย่างไรว่าบทบาทที่พวกเขาอ่านในนิยายคือตัวเขาจริงๆ ในเรื่อง แทนที่จะพาคุณเข้าไปในโลกนิยาย คุณเอาแต่ตั้งถามกับตัวเองว่า นั่นดาบอะไร? จดหมายฉบับไหน? ม้าตัวนั้นเป็นอะไร? ฉันชื่ออะไร? อีกครั้งและอีกครั้ง สุดท้ายแล้วคุณรู้ว่า คุณไม่ใช่ตัวเอกของเรื่อง นี่คือเรื่องยากที่จะเขียน โดยไม่ให้ผู้อ่านตั้งคำถาม

บางทีผู้อ่านอาจไม่มีจินตนาการเพียงพอ ถึงกระนั้น การใช้ “คุณ” ก็ไม่ทำให้ผู้อ่านกลายเป็นตัวละครไปได้ ไม่ว่าผู้เขียนจะพยายามขาย “คุณ” ให้ผู้อ่านมากขนาดไหน อันที่จริง การใช้คุณมากเกินไปจะทำลายสมาธิ สร้างความมึนงงในการอ่าน แม้ว่าคุณจะเขียนดีแค่ไหน

เสียโอกาสในการหาสำนักพิมพ์

มุมมองที่สองยากที่จะเขียนผลงานให้ออกมาดี และเกิดข้อผิดพลาดได้ง่าย โดยเฉพาะในการหาสำนักพิมพ์ที่จะจัดพิมพ์งาน หากคุณเป็นนักเขียนใหม่ อย่าสร้างอุปสรรคให้กับตัวเอง มันอาจะทำให้สำนักพิมพ์ไม่ตีพิมพ์นิยายของคุณเลยก็ได้

มุมมองการเขียน บุคคลที่ 2 เหมาะกับเรื่องสั้นมากกว่านิยาย

นวนิยายทั้งเล่มที่เล่าผ่านบุคคลที่สองอาจทำให้น่าเบื่อ โดยเฉพาะอย่างยิ่งเมื่อตัวเอกของเรื่องไม่เป็นที่พอใจ หรือที่รักของคนอ่าน ด้วยเหตุผลนี้ คุณอาจพบว่าการเล่าเรื่องด้วยบุคคลที่สองทำงานได้ดีกว่าสำหรับเรื่องสั้น

ประเด็นสำคัญอื่นๆ ใน มุมมองการเขียน บุคคลที่ 2

ทั้งหมดที่กล่าวมา โปรดระลึกเสมอว่า นี่คือหนังสือของคุณ บางทีคุณอาจตั้งใจที่จะตีพิมพ์ผลงานด้วยตนเอง หรือไม่รังเกียจที่จะจำกัดนักอ่านที่มีโอกาสเข้าถึงผลงาน ดังนั้นคุณอาจไม่ค่อยให้ความสำคัญ หรือคาดหวังให้นวนิยายโด่งดังในเชิงพาณิชย์ บางทีเรื่องราวของคุณอาจไม่สามารถบอกเล่าด้วยวิธีอื่น หากนั่นเป็นวิธีเดียวที่สามารถอธิบายประสบการณ์ของตัวเองได้ หายใจเข้าลึกๆ ไม่ต้องสนใจผู้หวังดี และดำดิ่งลงไปในการเขียนจากมุมมองบุคคลที่สองให้สำเร็จเช่นนักเขียนท่านอื่น

ในทางกลับกัน หากผลตอบแทนที่เป็นไปได้นั้นไม่มีน้ำหนักของความเสี่ยง ให้กลับไปที่โพสต์ของเราในก่อนหน้านั้น มุมมองการเขียนบุคคลที่หนึ่ง หรือไปที่โพสต์ถัดไป เพื่อเรียนรู้เพิ่มเติมเกี่ยวกับการเขียนใน บุคคลที่สาม

*หากค่ำคื่นหนึ่งในฤดูหนาว นักเดินทางคนหนึ่ง ในฐานะวรรณกรรมหลังสมัยใหม่ โดย สุรเดช โชติอุดมพันธ์

แบบฟอร์มทดสอบการเลือกมุมมองการเขียน

0 comments 887 views

มุมมอง บุคคลที่ 1 : First Person Point of View : ผม ฉัน ข้าฯ กู

by niwat59 08/10/2021

written by niwat59 7 mins read

มุมมอง บุคคลที่ 1 เป็นเสมือนน้ำเสียงจากผู้เขียน นักเขียนสร้างผู้บรรยายของเรื่อง โดยเล่าเรื่องจากมุมมองบุคคลที่หนึ่ง ข้อมูลของเรื่องทั้งหมดมาจากมุมมองผู้บรรยาย ไม่ว่าจะเล่าเรื่องจากอดีต หรือเหตุการณ์ในปัจจุบัน ไม่ว่าจากสิ่งที่เห็น สิ่งที่ผู้บรรยายคิด สรรพนามหลักในงานเขียนคือ “ผม ฉัน ข้าพเจ้า หรือกู” มุมมองบุคคลที่หนึ่ง : First person point of view โดยปกติ ผู้บรรยาย ‘ฉัน’ จะพูดถึงตนเอง บอกเล่าถึงความคิดเห็น หรือประสบการณ์ เมื่อไหร่ก็ตามที่นักเขียนต้องการแบ่งปันชีวิตของคนอื่น คุณจะเห็นผู้บรรยาย ด้วยมุมมองบุคคลที่หนึ่ง ทุกคนที่อ่านเนื้อเรื่องจะมองเห็นชีวิตของตัวละคร

การเขียนในมุมมองบุคคลที่หนึ่งมีลักษณะดังนี้

ผมไม่ค่อยแน่ใจตัวเองเท่าไหร่เมื่อนึกถึงเรื่องที่จะไปเมืองนอก ภาษาอังกฤษผมมันเข้าหม้อเสียแล้ว ได้แต่ไอไอยูยูงูงูปลาปลาเท่านั้น แต่ผมเขาบอกว่ามาเถอะน่า มาเรียนภาษาก่อน แล้วค่อยสอบโทเฟ่ลที่นั่น ไอ้โทเฟ่ลโทฝอยนี่ก็เหมือนกัน เขาสอบกันโครมๆ ไม่เห็นมีใครได้กี่คน แล้วอย่างผม สอบอยู่เมืองไทยให้ตายโหงก็คงไม่มีทางได้
มิชิแกนเทสต์ : วาณิช จรุงกิจอนันต์
Tweet

ลักษณะการเขียนด้วยมุมมองบุคคลที่หนึ่งไม่เคยตกยุค นักเขียนทุกคนเคยผ่านการเขียนจากมุมมองนี้ และหลายคนมีความเชี่ยวชาญในมุมมองนี้เป็นพิเศษจนกลายเป็นธรรมชาติของพวกเขา

ทำไม มุมมอง บุคคลที่ 1 ถึงทรงพลัง

การบรรยายด้วยมุมมมองบุคคลที่หนึ่ง ทำให้ข้อมูลที่นักเขียนนำเสนอมุ่งตรงไปยังผูุ้อ่านโดยตรง มุมมองที่หนึ่งมีประโยชน์มากสำหรับการเล่าเรื่องที่เป็นประสบการณ์ต่างๆ ของตัวละครเอก เหตุการณ์ทั้งหลายของเรื่องถูกสร้างให้เหมือนจริง บางครั้งผู้อ่านจะคิดว่าเป็นเรื่องจริงจากผู้เขียน ตัวละครในมุมมองบุคคลที่หนึ่งจึงทรงพลัง เมื่อกลไกการเล่าเรื่องทำงานถูกต้อง ในฐานะเรื่องเล่าที่เหมือนจริง มีความน่าเชื่อถือ แน่นอนว่าแม้จะมีข้อดีมากมาย แต่มุมมองนี้มีข้อจำกัดในเรื่องมุมมองของผู้บรรยาย ไม่สามารถมองเห็นความคิดของตัวละครตัวอื่น ถ้าจะล่วงรู้ความคิดผู้อื่นก็เป็นเพียงการคาดเดา

การใช้มุมมองนี้จึงไม่เหมาะกับงานเขียนทุกประเภท (genre) มุมมองที่หนึ่งจะไปได้ดีกับเรื่องเล่า ประสบการณ์ชีวิต หรือนิยายกระแสสำนึก ที่เล่าเรื่องจากภายในจิตใจ ในส่วนของมุมมองบุคคลที่สามแบบจำกัดมุมมอง หรือมุมมองพระเจ้า จะไปได้ดีกับเรื่องราวที่มีรายละเอียดสูง เรื่องที่มีตัวละครหลายตัว ดังนั้นก่อนเริ่มต้นงานเขียนทุกหมวดหมู่ ทุกรูปแบบ ทุกประเภท การเลือกมุมมองการเล่าเรื่องมีความสำคัญในลำดับต้นเสมอ

first person point of view — ผม ฉัน ข้าพเจ้า กู

มุมมอง บุคคลที่ 1 ก่อให้เกิดความดื่มด่ำ

หนึ่งในประโยชน์ที่ได้จาก POV มุมมองที่หนึ่งคือความใกล้ชิดระหว่างตัวละครกับนักอ่าน เราเรียกสิ่งนั้นว่า ระยะห่างความสัมพันธ์ นักอ่าน และนักเขียนหลายคนชอบใช้มุมมองบุคคลที่หนึ่งด้วยเหตุนี้ ความชิดใกล้ช่วยทำให้ความสัมพันธ์ระหว่างนักอ่านกับตัวละครมีแรงดึงดูดถึงกัน เหตุการณ์ต่างๆ ที่เกิดขึ้นกับตัวละคร ผู้อ่านจะเอาใจช่วยให้พวกเขาผ่านวิกฤติเหล่านั้นไปให้ได้

การเขียนด้วยบุคคลแรกช่วยให้เข้าถึงความคิด และความรู้สึกของตัวละครได้ง่าย ผู้เขียนจะกลายเป็นตัวละคร และบางครั้ง เมื่อผู้อ่านมีประสบการณ์คล้ายกับตัวละคร พวกเขาก็เป็นเหมือนหนึ่งในตัวละครนั้นไปด้วย หรือบางครั้งคนอ่านจะรู้สึกว่าผู้บรรยายเป็นเหมือนเพื่อน หากโครงเรื่องยิ่งเจาะลึกเข้าไปยังจิตใต้สำนึก มันเป็นการตอบคำถามว่า “ฉันไม่ได้โดดเดี่ยวลำพัง” แต่ยังมีตัวละคร หรือผู้เล่าเป็นเหมือน “ฉัน” ประสบการณ์ดังกล่าวชวนให้เกิดความดื่มด่ำ ซึ่งต่อมาคือทำให้เกิดความรักในหนังสือได้ไม่ยาก

ไม่ได้หมายความว่า มุมมอง บุคคลที่ 2 หรือ บุคคลที่ 3 ไม่สามารถสร้างระยะห่างความสัมพันธ์ แต่บุคคลแรกมีความใกล้ชิดผู้อ่านมากกว่า เนื่องจากทุกๆ ข้อมูลมุ่งสู่ผู้อ่านโดยตรง และเรื่องราวดังกล่าวยังเต็มไปด้วยเรื่องจริง (ในโลกนิยาย) มีความจริงใจ และสร้างความเห็นอกเห็นใจได้ง่ายกว่ามุมมองอื่น หรือที่เรารู้สึก “สงสาร” ตัวละคร เราอยากปกป้องพวกเขาจากอะไรก็ตามที่ทำให้เจ็บปวด หรือบาดเจ็บ ก็ล้วนมาจากการเล่าแบบบุคคลที่หนึ่ง

ในสารคดี หรือบทความ เสียงบรรยายด้วยบุคคลที่หนึ่งให้ความน่าเชื่อถือกับงานเขียน “ฉันรู้ว่าทั้งหมดเป็นความจริง เพราะฉันเห็นสิ่งเหล่านั้นจริงๆ” ผู้อ่านจะได้ประสบการณ์จากข้อมูลหลักชั้นต้นโดยตรง จากผู้รู้ (เห็น) เป็นผู้เล่า สู่ผู้ฟัง แน่นอนว่า เรื่องแต่ง (fiction) แตกต่างจาก สารคดี (non-fiction) ผู้อ่านจะเกิดอคติ ถ้าผู้บรรยายขาดความน่าเชื่อถือ

มุมมอง บุคคลที่ 1 ใน Note from underground

ตามธรรมดา ผมเกลียดเพื่อนร่วมงานของผมทุกคนเลย ผมดูถูกพวกเขาทั้งนั้น แต่ผมก็กลัวพวกเขาด้วยแหละ บางครั้งผมก็คิดไปว่าพวกเขาเหนือกว่าผมในตอนนั้น ความรู้สึกของผมมักกลับไปกลับมา ประเดี๋ยวรู้สึกดูถูกพวกเขา อีกประเดี๋ยวรู้สึกว่าพวกเขาเหนือกว่าผม ผู้ที่มีการศึกษาและมีศักดิ์ศรีน่ะ จะทะนงตัวได้ยังไงถ้าไม่เรียกร้องต่อตัวเองอย่างสูง
Note from Underground : Fyodor Dostoevsky
Tweet

นิยายขนาดสั้นคลาสสิกเรื่อง Note from Underground ของ ฟีโอดอร์ ดอสโตยเยียฟสกี้ เป็นงานที่มีโครงสร้างของเรื่องแปลกประหลาด ภาคแรกเกี่ยวกับคำสารภาพของชายที่อยู่ห้องใต้ถุนนานถึง 40 ปี ส่วนภาคสองส่วนใหญ่เป็นการถกปัญหาทางปรัชญา ในคืนที่ผู้เล่าเรื่องประสบกับพายุหิมะและฝนตกหนัก

งานชิ้นนี้มีลักษณะพิเศษ เหมือนเป็นงานกึ่งอัตชีวประวัติของดอสโตยเยียฟสกี้ มุมมองการเล่าเรื่องที่เหมือนคำสารภาพในภาคแรก แม้เราจะไม่รู้ว่าเขาสารภาพกับใคร แต่จากน้ำเสียงที่เล่า เราพบว่ามันนำพาให้คนอ่านเข้าถึงความรู้สึกของตัวละคร อาจจะถือได้ว่าถ้อยคำ ความคิดของตัวเอกในเรื่อง Note from Underground เป็นเสียงตัวแทนเสียงเล่าของดอสโตยเยียฟสกี้เอง บางทีเราอาจจะต้องตอบคำถาม ทั้งรับรู้ และปฏิเสธไปพร้อมกัน

ดอสโตยเยียฟสกี้ชอบให้ตัวละครมีอิสะมีชีวิตเป็นของตัวเอง โดยเฉพาะในเรื่องนี้ผู้เขียนกำกับเอาไว้ว่าเป็นเรื่องแต่ง ตัวละครถูกสมมติขึ้น แต่เมื่อดอสโตยเยียฟสกี้เริ่มบรรยายเรื่อง เรารู้ทันทีว่าเขาอาจจะเป็นส่วนหนึ่งของ “คนใต้ถุนสังคม” ในนวนิยายเล่มนี้

มุมมมอง บุคคลที่ 1 ทำเรื่องให้น่าสนใจผ่านผู้บรรยายที่โน้มเอียง

การเล่าเรื่องด้วยมุมมอง บุคคลที่หนึ่ง เป็นวิธีที่ยอดเยี่ยมสำหรับสร้างความประทับใจ และแรงดึงดูด ให้กับผู้อ่าน เพราะมุมมองนี้ทำให้ผู้บรรยายเป็นธรรมชาติมากกว่ามุมมองอื่น แต่กระนั้นสิ่งที่ผู้เขียนเล่า เป็นเรื่องราวที่เป็นจริง ซื่อตรง และเป็นกลาง แค่ไหน ผู้บรรยายปิดบังอะไรในตัวเรื่องหรือไม่ หรือเป็นการดึงเอาม่านบางๆ มาปิดไว้ที่ดวงตาผู้อ่าน ทำให้ผู้อ่านมองเห็นความจริงเลือนลางกว่าเดิม

เนื่องจากมุมมองบุคคลที่หนึ่งส่วนใหญ่จะถูกจำกัดมุมมองการเล่า ตัวละครผู้บรรยายอาจจะมีความโน้มเอียงทางความคิด หรือมีมูลเหตุจูงใจส่วนตัว ที่ต้องการปกปิดการกระทำบางอย่าง โดยที่ผู้อ่านไม่สามารถล่วงรู้ถึงตัวตนจริงๆ ของผู้เล่าเรื่อง ถ้าเขาไม่บรรยายสิ่งที่ซ่อนอยู่ เราก็ไม่อาจรู้เรื่องราวจริงๆ ทั้งหมด ผมขอยกตัวอย่างเช่น

ผมต้องถูกกลั่นแกล้งจากเพื่อนร่วมงาน เพราะพวกเขาอิจฉาในความสำเร็จของผม พวกเขาพยายามทำลายผมทุกวิถีทาง แน่ล่ะ ถ้าผมล้มลงเมื่อไหร่ พวกเขาจะเหยียบผมจมธรณี
Tweet

ผมต้องถูกกลั่นแกล้งจากเพื่อนร่วมงาน เพราะพวกเขาอิจฉาในความสำเร็จของผม พวกเขาพยายามทำลายผมทุกวิถีทาง แน่ล่ะ ถ้าผมล้มลงเมื่อไหร่ พวกเขาจะเหยียบผมจมธรณี

เราจะเห็นได้ว่าผู้บรรยายชักจูงให้คนเชื่อว่า ตัวเขาโดนกลั่นแกล้ง จากความอิจฉาในความสำเร็จจากเพื่อนร่วมงาน ผู้เขียนสามารถวางอุบายได้ง่ายๆ ผ่านผู้บรรยายที่มีความโน้มเอียงทางความคิด นี่เป็นการเล่าที่ไม่ซื่อสัตย์ แต่เขาก็สร้างความสำคัญให้กับตัวละคร ผู้อ่านจะพบว่าผู้บรรยายบอกเล่าเรื่องราวไม่หมด (หรือไม่) นั่นจะเป็นคำถามตลอดเวลาสำหรับผู้อ่าน และมันจะสร้างความน่าตื่นเต้นเป็นพิเศษ

เมื่อเนื้อเรื่องมาถึงครึ่งทาง แล้วคุณพบว่าผู้บรรยาย ไม่ได้เป็นอย่างที่เขาเล่า ดังตัวอย่างด้านบนเช่น การที่เขาโดนเพื่อนร่วมงานกลั่นแกล้ง เป็นเพราะเขาต้องการใช้คนอื่นเป็นสะพานไปสู่ความสำเร็จ เขาเหยียบหัวคนอื่นเพื่อผลประโยชน์ของตัวเอง เขาเล่าสิ่งที่เกิดขึ้นไม่หมด ทำให้ผู้อ่านเห็นพฤติกรรมจากมุมมองของเขาเพียงมุมเดียว

แม้การเล่าเรื่องที่มีความโน้มเอียงทางความคิดจะเป็นอันตรายกับหนังสือประเภทสารคดี เพราะจะทำให้สารคดีขาดความน่าเชื่อถือ แต่สำหรับเรื่องแต่ง ผู้บรรยายที่มีความโน้มเอียง ทำให้ผู้อ่านอยู่ระหว่างความจริง กับความลวง ความไม่น่าเชื่อถือจึงเป็นกลไกหนึ่งในงานวรรณกรรมที่สามารถสร้างความน่าสนใจขึ้นมาได้ (ถ้าทำให้ถูกต้อง)

สำหรับนักเขียนมือใหม่ (หรือนักเขียนที่มีประสบการณ์สูงก็ตาม) หากคุณต้องการเล่นกับมุมมองบุคคลที่หนึ่ง โดยใช้เทคนิคเล่าเรื่องให้ผู้บรรยายมีความโน้มเอียงทางความคิด หากทำได้ไม่ถึง ตัวละครของคุณอาจจะไม่น่าเชื่อถือ โลกนิยายที่คุณสร้างอาจไม่สมจริง แทนที่จะกลายเป็นซ่อนเร้นความลึกลับ กลับสร้างความตึงเครียด และทำให้นิยายเปลี่ยนไปจากเดิม

เปลี่ยนข้อจำกัดในการรับรู้ไปสู่การสร้างสรรค์

สิ่งที่ดูเหมือนเป็นข้อจำกัดของ POV จากมุมมองบุคคลที่หนึ่ง คือการถูกจำกัดมุมมอง ผู้อ่านสามารถรับรู้ข้อมูลได้เพียงมุมมองเดียวจากผู้บรรยาย แต่คุณสามารถเปลี่ยนวิกฤติให้เป็นโอกาส เปลี่ยนข้อจำกัดให้กลายเป็นงานสร้างสรรค์ อย่าลืมว่านิยาย เรื่องสั้น และบทกวี เป็นงานศิลปะอย่างจริงแท้ แน่นอนว่ามีศาสตร์ และไวยากรณ์เข้ามาเกี่ยวข้องด้วยเสมอ บางครั้งการสร้างสรรค์ที่ยอดเยี่ยมคือการแหกกฎ หรือฝ่าข้อจำกัดที่มีเพื่อสร้างทฤษฏีใหม่ๆ หรือความสดใหม่ในเรื่องเล่า

คุณอาจจะเคยพบผู้บรรยายที่เป็นเหมือนมุมมองพระเจ้า โดยยืนดูเหตุการณ์และกลายเป็นผู้เล่าเรื่องราวทั้งหมด (ซึ่งแน่นอนจะมีประเด็นเรื่องความโน้มเอียง และความเป็นกลางของผู้เล่าเข้ามาเกี่ยวข้อง) หรือการให้สัตว์เลี้ยงเป็นผู้เล่าเรื่อง รวมถึงการใช้ตัวละครหลายๆ ตัวเล่าเรื่องของตนจากความทรงจำที่มีความขัดแย้งกัน (ราโชมอน) หรือแม้แต่ผู้บรรยายจะเป็นวิญญาณ พระเจ้า ผู้รอบรู้ทุกสิ่งอย่าง

ฉันชื่อ ซูซี่ นามสกุล แซลมอน เหมือนกับปลาแซลมอนนั่นล่ะ ฉันอายุสิบสี่ตอนถูกฆาตกรรมเมื่อวันที่ 6 ธันวาคม 1973 บรรดารูปภาพตามหน้าหนังสือพิมพ์ของเด็กหญิงที่หายสาบสูญไปในช่วงทศวรรษ 1970 ส่วนใหญ่ล้วนมีหน้าตาคล้ายคลึงกันกับฉัน นั่นคือ เด็กผู้หญิงผิวขาว ผมสีน้ำตาลอ่อน…คุณบ็อตต์ไม่ใช่คนฆ่าฉัน อย่าคิดว่าทุกคนที่คุณจะได้พบที่นี่เป็นผู้ต้องสงสัยเป็นอันขาด นั่นล่ะคือปัญหา คุณไม่มีวันรู้ได้
The Lovely Bones: Alice Sebold
Tweet

มุมมอง บุคคลที่ 1 ในแบบมุมมองพระเจ้า (First person omniscient)

ผู้บรรยายบุคคลที่หนึ่งที่สามารถรอบรู้ในทุกเรื่องราว เข้าถึงทุกความคิด การกระทำ และแรงจูงใจของตัวละครอื่น อย่างที่ผมกล่าว มีกฎบางข้อได้รับการยกเว้น แต่กระนั้นวิธีนี้เป็นเรื่องยากที่จะทำให้นิยายมีความน่าเชื่อถือ มีโอกาสสูงที่จะทำให้เรื่องราวในเรื่องขาดความสมจริง เพราะโดยธรรมชาติมนุษย์เราไม่สามารถมีเจโตปริยญาณ หรือล่วงรู้จิตใจผู้อื่นได้

อย่างไรก็ตามในบางกรณี มีนิยายที่น่าสนใจหลายเรื่อง ใช้บุคคลที่หนึ่งแบบมุมมองพระเจ้าเล่าเรื่อง ตัวอย่างเช่น The Lovely Bones เขียนโดย Alice Sebold นวนิยายเรื่องแรกของเธอกลายเป็นหนังสือขายดีทันทีที่วางขาย ในตอนเปิดเรื่องผู้บรรยายบุคคลที่หนึ่ง “ฉัน” แนะนำตัวเองด้วยการบอกชื่อและนามสกุล ซูซี่ถูกข่มขืน และฆาตกรรม เธอเล่าเรื่องตัวเองผ่านวิญญาณที่อยู่บนสวรรค์

อลิซ ซีโบลด์ ไม่เชื่อว่าเมื่อมนุษย์จะต้องสูญเสียและเจ็บปวด ต้องรวดร้าวไปตลอดชีวิต ในชีวิตจริงเธอถูกข่มขืนในสมัยเรียนมหาวิทยาลัย เธอไม่คิดสั้น มีสติตลอดเวลาตอนที่โดนข่มขืน เธอไม่ขัดขืนเพราะเกรงว่าจะถูกทำร้ายถึงชีวิต เธอเชื่อว่า “คนที่ขอสู้จนตัวตายดีกว่ายอมถูกข่มขืนเป็นเรื่องเสียสติ เธออาจจะโดนย่ำยีเป็นพันครั้งดีกว่าต้องตาย” เธอเป็นนักสู้ที่ยืนหยัดเพื่อมีชีวิต อลิซไม่เชื่อในเรื่องการแก้แค้น เพราะสิ่งนั้นไม่ทำให้พ้นทุกข์ และจะส่งผลให้มีความทุกข์เพิ่มขึ้น

ใช้สำนวนร้อยแก้วเป็นตัวขับเคลื่อนตัวละคร

การขับเคลื่อนตัวละครด้วยสำนวนร้อยแก้วที่เรียบง่ายและธรรมดา เป็นอีกวิธีหนึ่งที่ประสบความสำเร็จ ไม่ว่าจะเป็นน้ำเสียง หรือรูปแบบ ทั้งหมดได้รับการกำหนดโดยผู้บรรยาย รวมถึงโลกทัศน์ แรงจูงใจ และความชั่วร้าย ในทุกจุดของโครงเรื่อง ไม่เพียงแค่การเปิดเผยจิตใจภายในเท่านั้น แต่สไตล์ที่มีความเรียบง่าย ยังสามารถเข้าถึงความรู้สึกของตัวละคร สร้างเอกลักษณ์เฉพาะของพวกเขาขึ้นมาได้อย่างชัดเจน

The Adventures of Huckleberry Finn : Mark Twain

หญิงหม้ายร้องห่มร้องไห้เป็นการใหญ่ และเรียกผมว่าลูกแกะหลงทางที่น่าสงสาร หล่อนจับผมสวมเสื้อผ้าใหม่เหล่านั้นอีกครั้งหนึ่ง และผมไม่สามารถที่จะทำอะไรได้นอกจากนั่งเหงื่อไหลพลั่กๆ แล้วก็รู้สึกอึดอัดเต็มทน…ผมนั่งอยู่ข้างหน้าต่างภายในห้องนอน รู้สึกอ้างว้างเปล่าเปลี่ยวเหลือเกิน ผมได้ยินเสียงนกกลางคืนส่งเสียงร้องอยู่ไกลๆ ส่งเสียงเรียกอยู่รอบๆ เกี่ยวกับการตายของใครบางคน และสุนัขส่งเสียงหอนโหยหวนเป็นสัญญาณว่าใครบางคนกำลังจะจาย ผมรู้สึกทุกข์ทรมานและตกใจ ปรารถนาเหลือเกินที่จะมีใครมาอยู่เป็นเพื่อนบ้าง
The Adventures of Huckleberry Finn : Mark Twain
Tweet

การผจญภัยของฮัคเคิลเบอร์รี่ ฟินน์ โดยมาร์ก ทเวน เป็นตัวอย่างที่ชัดเจนในการใช้ POV มุมมองบุคคลแรกที่ใช้น้ำเสียงและสไตล์ที่เรียบง่าย นิยายเรื่องนี้เล่าถึงการผจญภัยของเด็กหนุ่มที่ล่องไปตามแม่น้ำมิสซิงซิปปี้พร้อมกับทาสที่หลบหนี

นอกจากมุมมองของฮัคค์ และภาษาที่เขาใช้แล้ว ข้อความนี้ไม่เพียงจับใจวิญญาณแบบเด็กๆ ของผู้บรรยายเท่านั้น แต่ยังจับความรู้สึกของห้วงเวลาในยุคสมัยนั้น รวมถึงสถานที่ที่เป็นฉากของเรื่องได้แตกต่างจากนวนิยายเรื่องอื่น แรงกระตุ้นเร้าดังกล่าวอวลอยู่ตลอดทั้งเรื่องจนกลายเป็นจุดแข็งของฮัคเบอร์รี่ ฟินน์ ในช่วงหลายปีนับจากที่หนังสือเล่มนี้เคยตีพิมพ์ออกมา

มุมมองภายนอกทำให้เรื่องราวเผยออกมา

แม้การใช้มุมมองบุคคลแรกจะเน้นไปที่การบรรยายชีวิตจากห้วงคิดภายใน–ความรู้สึกและกระแสสำนึก แต่บางครั้งการบรรยายด้วยบุคคลที่หนึ่งก็ไม่ได้หมุนรอบตัวตัวละครหลักเพียงอย่างเดียว แต่เป็นการถ่ายทำ (ด้วยกล้องถ่ายหนัง) ต่อสิ่งที่อยู่รอบตัวด้วยเหมือนกัน

มุมมองบุคคลที่สามสามารถเล่าเรื่องตัวละครอื่นได้ โดยไม่ต้องถูกกักกันด้วยเสียงภายใน สำหรับบุคคลที่หนึ่ง เมื่อผู้บรรยายต้องเล่าเรื่องราวที่เกิดขึ้นกับตัวละครอื่น พวกเขาไม่เกี่ยวข้องกันโดยตรง ตัวละครเหล่านั้นมีอิสระ พวกเขาอาจมีความโน้มเอียงในการเล่าโดยไม่จำต้องแบกรับเหมือนผู้บรรยาย ดังนั้น ขณะที่ผู้อ่านได้รับข้อความจากมุมมองภายในของผู้บรรยาย ผู้อ่านก็ได้รับมุมมองภายนอกจากเหตุการณ์สำคัญจากตัวละครอื่น

ช่วงเวลาที่เขาเรียนประวัติอียิปต์แบบย่อๆ ซึ่งทำให้ฉันงงมาก เขาพยายามเดินตัวแข็งให้มากที่สุด วางแขนข้างหนึ่งติดไว้ข้างหน้า อีกข้างติดไว้ด้านหลัง วางเท้าข้างหนึ่งไว้ข้างหลังอีกข้าง เขาบอกว่าชาวอียิปต์เดินกันแบบนี้ ฉันไม่เห็นว่าเขาจะทำอะไรขึ้นมาได้อย่างไร แต่เจมบอกว่าพวกเขาทำอะไรๆ ให้มากกว่าที่คนอเมริกันเคยทำซะอีก พวกเขาคิดค้นการทำกระดาษชำระและการดองศพ และยังถามฉันอีกว่า ทุกวันนี้เราจะไปอยู่ที่ไหนกัน ถ้าพวกเขาไม่ได้คิดค้นอะไรๆ
To Kill a Mockingbird : Harper Lee
Tweet

To Kill a Mockingbird เป็นเรื่องราวการพิจารณาคดีชายผิวสีที่ถูกกล่าวหาว่าข่มขืนผู้หญิงผิวขาวในยุค 1930 ทางตอนใต้ของอเมริกา เล่าโดยหญิงสาวที่ชื่อ สเกาซ์ เมื่อมองย้อนกลับไปถึงประสบการณ์ของตัวเองในวัย 6 ขวบของเธอ

ในขณะที่สเกาซ์เป็นศูนย์กลางของนวนิยายเรื่องนี้ ในหลายๆ ด้าน การกระทำของเธอสร้างความประทับใจให้กับผู้อ่าน แต่ดรามาที่แท้จริงเกิดขึ้นในห้องพิจารณาคดี และส่วนใหญ่เป็นโลกของผู้ใหญ่–โลกที่เธอเข้าใจได้ก็ต้องรอจนกระทั่งเติบโตขึ้นมา เราจะเห็นได้ว่าสเกาซ์ให้ความเคารพและมองเห็นคุณค่าทางความคิดของแอตติคัด–พ่อของเธอมากเพียงใด เป็นการบอกใบ้ว่าเขาทำหน้าที่เป็นผู้นำทางทางศีลธรรมอันแข็งแกร่งได้อย่างไร แม้ว่าคนอื่นๆ ในเมืองจะต่อต้านเขาก็ตาม

ข้อผิดพลาด เมื่อเขียนด้วย มุมมอง บุคคลที่ 1

การเขียนแบบ บุคคลที่หนึ่ง เป็นวิธีการเขียนแรกที่เราเรียนรู้มาตั้งแต่เด็ก นั่นคือการเขียนสมุดบันทึก การจดบันทึกเป็นเหมือนเทคนิคการเล่าเรื่องแบบอื่นๆ ที่มาพร้อมกับความท้าทาย แม้ความท้าทายนี้จะกลายมาเป็นบันไดก้าวแรก ที่สร้างโอกาสให้ความคิดสร้างสรรค์ถือกำเนิดขึ้นมา แต่สิ่งสำคัญ คุณต้องเรียนรู้วิธีกำจัดหลุมพราง และแนวคิดอนุรักษ์นิยมทิ้งไป ทำไมถึงเป็นเช่นนั้น เราจะสรุปต่อไปในบทด้านล่าง

ผู้บรรยายที่รอบรู้แต่เฉื่อยชา

เมื่อตัดสินใจใช้มุมมองบุคคลที่หนึ่งเล่าเรื่อง ปัญหาแรกคือ ขอบเขต – ผู้บรรยายจะสามารถล่วงรู้ข้อเท็จจริงต่อสิ่งที่เกิดขึ้นได้มากน้อยเพียงไร

คำตอบคือ หากการบรรยายแบบมุมมองบุคคลที่หนึ่งกล่าวถึงชีวิตภายในของตัวละครอื่น จะต้องพิจารณาว่า การบรรยายนั้นเป็นการคาดเดา หรือการรับรู้ของตัวละครในมุมมองที่ไม่สมบูรณ์ ข้อมูลนั้นอาจไม่ใช่ความคิดของตัวละครอื่นที่ถูกต้องก็ได้ หรือเป็นความรู้สึกจริงๆ ของพวกเขา

คุณอาจจะคิดว่าสิ่งนี้เป็นข้อจำกัดที่ขวางการบรรยายให้สมบูรณ์ แต่นั่นเป็นกฎที่ทำให้สิ่งที่คุณเล่ามีความสมจริง หากคุณต้องการแสดงให้เห็นว่าตัวประกอบคิดอย่างไรในฉากใดฉากหนึ่งของเรื่อง อย่างไรก็ตาม ผมขอตั้งข้อสังเกตว่า ผู้บรรยายของคุณสามารถแสดงความรู้สึกถึงตัวละครอื่นๆ ได้ เพียงแต่ว่าผู้บรรยายของคุณต้องเป็นผู้สังเกตการณ์ ตัวอย่างเช่น

ผมบอกกับสมศรีในสิ่งที่ได้ยินมา เกี่ยวกับข่าวฉาวๆ ของเธอ เธอรู้สึกประหม่ากับสิ่งที่ผมบอก

แน่นอนว่าผู้บรรยายบุคคลแรกของคุณไม่รู้ว่าสมศรีรู้สึกอย่างไร (เว้นแต่ว่าเขาจะมีเจโตปริยญาณ) แต่เพื่อถ่ายทอดความคิดในแบบเดียวกัน คุณอาจจะเขียนว่า :

ขณะที่ผมบอกข่าวที่เกี่ยวกับเธอ สมศรีเหม่อมองออกไปด้วยความประหม่า

แม่หลุดคำปลอบใจไร้สติซึ่งพูดกันดาดๆ ออกมาว่า “เศษกระเบื้องแตกนำโชคมา!” พลางดีดนิ้วเปาะ…หากยึดตามคำพูดของแม่ ผมได้นำโชคมาให้พ่อแม่ บรรดาญาติคนรู้จัก และใครต่อใครอีกมากเลยทีเดียว เพราะถ้าเมื่อใดจะมีใครเข้ามาแย่งกลองของผม ผมจะส่งเสียงร้อง อาจจะเป็นเสียงกรี๊ด หรือไม่ก็เปล่งเสียงเป็นทำนองออกมา พุ่งพลังเสียงตรงไปบานกระจกหน้าต่าง ขวดเบียร์ที่มีเบียร์อยู่เต็ม ขวดเบียร์เปล่า ขวดน้ำหอม จานชาม หรือแก้วเจียรไน…ผมทำให้สิ่งของเหล่านั้นแตกออกเป็นเสี่ยงๆ
The tin drum by Gunter Grass
Tweet

กึนเทอร์ กราสส์ บรรยายจากมุมมองเด็ก โดยใช้บุคคลที่หนึ่ง แต่เรื่อง กลองสังกะสี เป็นนวนิยายเหนือจริง ผู้เขียนใช้ตัวเอกของเรื่องที่หยุดการเจริญเติบโตทางร่างกายตอนอายุสามขวบ ร่างกายของเขาหยุดเจริญเติบโตแบบนี้ไปอีกหลายปี เป็นสัญลักษณ์เพื่อสื่อถึงการไม่ยอมจำนน หรือคล้อยตามสังคม โดยไม่ร่วมประหัตประหารชีวิต และไม่เข้าร่วมสงคราม เมื่อตัวเอกโตขึ้น เขายึดอาชีพช่างสลักหินหลุมฝังศพ เมื่อเขาเติบโต แต่ร่างกายก็ยังเตี้ยล่ำ พิการ บ่งบอกว่าหลังสงครามชีวิตที่เป็นอยู่เต็มไปด้วยความแร้นแค้น และการเป็นช่างสลักหินหลุมศพ ก็อยู่ท่ามกลางซากแห่งความตาย

ผู้บรรยายสลับกันเล่าเรื่อง

มุมมองบุคคลที่หนึ่งไม่จำเป็นต้องยึดติดกับว่า ตัวละครคนเดียวเป็นผู้เล่าตลอดทั้งเรื่อง นิยายยอดนิยมหลายเล่มใช้การบรรยายบุคคลที่หนึ่งแบบหลายตัว เพื่อขยายข้อจำกัด และขอบเขตให้กว้างขึ้น ถ้าทำให้ถูกต้อง จะเป็นการเพิ่มความหลากหลาย และความซับซ้อนในการเล่าเรื่องของคุณ ซึ่งจะทำให้ผู้อ่านชอบ และเพลิดเพลินไปกับการติดตามเรื่องเป็นอย่างมาก แต่วิธีการนี้เป็นวิธีการที่ซับซ้อน มีความยากในการสร้างโครงสร้างของเรื่อง และถ้าคุณยังไม่ชำนาญพอก็อาจจะสับสนกับตัวเรื่อง

การเล่าเรื่องแบบบุคคลที่หนึ่งเป็นที่ชื่นชอบของนักเขียน เนื่องจากเสียงเล่าทำให้เหมือนเรื่องจริง เรื่องในโลกนิยายเหมือนโลกจริงๆ ที่ผู้เขียนไปประสบพบเจอ แต่อย่างไรก็ตาม ถ้าคุณให้ผู้บรรยายบุคคลที่หนึ่งหลายๆ ตัว ด้วยสำนวน วลี โวหาร เหมือนๆ กัน จะทำให้เกิดปัญหา เนื่องจากดูไม่สมจริง ตัวละครแตกต่างจะสำนวนกลับเหมือนคนเดียวกัน (นักเขียนผู้บรรยาย) สิ่งที่คุณต้องทำคือต้องสร้างสไตล์ที่แตกต่างกันของตัวละครแต่ละตัว

ฉันคงนอนต่อไม่หลับ แสงยามเช้าอันนุ่มนวลคงทำให้ฉันสยองขวัญ วิญญาณของคุณมาเมื่อคืนใช่ไหม ฉันรู้สึกได้ตลอดเวลา ฉันยังนึกไม่ออกว่าจะทำอะไรหลังจากนี้ เถ้ากระดูกของคุณทำให้ฉันระลึกถึงการไม่มีอยู่ ห้องนี้เหมือนกระเป๋าเดินทาง ฉันมาหาคุณ เรานอนดูหนัง ฟังเพลง ดูรูป คุณใช้มันพักผ่อน นอนหลับ ทำงาน ชีวิตของคุณบรรจุทุกสิ่งอยู่ที่นี่
กายวิภาคของความเศร้า โดย นิวัต พุทธประสาท
Tweet

กายวิภาคของความเศร้า นิยายเรื่องนี้ของผมใช้การเล่าด้วยบุคคลที่หนึ่งหลายตัว ตัวละครไม่มีชื่อเช่น ช่างภาพ แม่บ้าน นางแบบ อาจารย์มหาวิทยาลัย พนักงานภาคพื้นดิน และนักเขียน พวกเขาสัมพันธ์กันผ่านร่องรอยกาลเวลานับสิบปี ลาจากกันและพบกัน สูญเสีย บอบช้ำ เจ็บปวด ผ่านเหตุการณ์ทางการเมืองที่เต็มไปด้วยบาดแผล และยังคงทิ้งแผลเป็นความเจ็บปวดอย่างไม่อาจลืม

ผู้บรรยายของเรื่อง “ผม” ช่างภาพ ชีวิตจากอดีตคือความบอบช้ำ เขาอาจจะรักใครสักคน แต่เขาก็ไม่เคยรัก เขาทำให้คนอื่นรู้สึกแล้วจากไป “ฉัน” แม่บ้าน เธอเก็บงำความรักของตน เธอตัดสินใจเดินทางเพื่อตามหาตัวตนของเธอ หลังจากที่เธอพบว่าไม่ประสบความสำเร็จจากความสัมพันธ์ที่ไปไม่ถึง และกำแพงบางๆ ที่กันความรู้สึกให้ออกห่าง กุญแจของกายวิภาค ทำให้ผู้อ่านต้องการแสวงหาปมภายในใจของตัวละคร

อุปสรรคเมื่อต้องบรรยายถึงตนเอง

ในการใช้บุคคลที่หนึ่ง คุณอาจจะประสบปัญหาในการอธิบายตัวเองผ่านสายตาผู้บรรยาย ผู้บรรยายสามารถเขียนถึงตัวละครอื่นๆ ได้ทั้งหมด ไม่ว่าจะเป็นฉากทุกฉาก รายละเอียดซับซ้อนต่างๆ ความสัมพันธ์ รวมถึงรูปลักษณ์ภายนอก แต่ผู้บรรยายจะบรรยายถึงตัวเองได้ไม่เต็มที่ เหมือนไม่สามารถมองเห็นตัวเอง เช่นเดียวกับที่ดวงตาของเราไม่สามารถมองเห็นจมูก หรือด้านหลังของตัวเอง

อุปสรรคในการบรรยายถึงตนเอง อาจจะทำให้รู้สึกถึงความไม่สมจริงในบางฉาก แต่เพื่อให้ผู้อ่านได้มองเห็นภาพของผู้บรรยายที่เป็นรูปธรรม หรืออธิบายรูปลักษณ์ภายนอก คุณอาจจะใช้วิธีให้ผู้บรรยายส่องกระจก และอธิบายผ่านความรู้สึกภายใน

เมื่อผมมองเข้าไปในกระจก สำรวจตรวจตราชุดที่สวม เน็คไทผ้าไหม สูทเข้มสีกรมท่าของอาร์มานี แน่นอนว่าชุดพวกนี้ไม่ได้มีความหมายกับผมมากไปกว่าคนธรรมดาคนหนึ่ง เครื่องแบบนี้เป็นเพียงคุณค่าภายนอก ผมก็เป็นเหมือนคนอื่นๆ ไม่ต่างกัน

ในสถานการณ์แบบนี้ คำถามคือ การบรรยายรูปลักษณ์ภายนอกของผู้บรรยายมีความสำคัญกับเรื่องแค่ไหน แม้ว่ามันจะเกี่ยวข้องกับปมปัญหาภายในของพวกเขา หรือคุณสมบัติที่ทำให้ดูฉลาด หรือมีบุคลิกภาพที่ดี แต่การบรรยายแบบนี้ก็ดูอึดอัด วิธีการที่ดีกว่านี้คือการผสมผสานวิธีการเล่าเรื่องในรูปแบบต่างๆ ให้เหมาะสม ใช้การแสดงที่ไม่บอก อาจจะใช้โครงเรื่อง บทสนทนาตอบโต้ จะช่วยลดความอึดอัดในการอธิบายตัวเองได้ดีกว่า

ประโยคที่ใช้แว่นการกรองผ่านผู้บรรยายมากเกินไป

มาถึงบทสุดท้ายของ มุมมองบุคคลที่หนึ่ง ปัญหาที่นักเขียนประสบมากที่สุดคือการใช้แว่นการกรองผ่านผ่านผู้บรรยายมากเกินไปเช่น “ฉันเห็น” หรือ “ฉันได้ยิน” ตัวอย่างแบบนี้เป็นข้อผิดพลาดที่เกิดขึ้นบ่อยๆ ในงานเขียนเชิงร้อยแก้ว

ประสบการณ์ดังกล่าวเกิดขึ้นจากตัวผู้บรรยาย ดังนั้นมันจึงเปล่งเสียงออกมาจากตัวพวกเขา หากผู้เล่าเรื่องต้องการถ่ายทอดประสบการณ์ของตัวเอง ไม่จำเป็นต้องใช้โครงสร้าง “ฉันเห็นแล้ว” หรือ “ฉันได้ยิน” ซึ่งเป็นภาษาที่สร้างระยะห่าง ทำให้เกิดช่องว่างระหว่างตัวละครกับผู้อ่าน

เพื่อไม่ให้ประสบปัญหาดังกล่าว คุณไม่จำเป็นต้องใส่สำนวนลงท้ายประโยคที่เป็นความคิด รวมถึงบทสนทนาสำหรับบุคคลที่หนึ่ง คุณจะต้องระบุให้ชัดเจนว่ากำลังเขียนถึงความคิดของใคร ของตัวผู้บรรยาย หรือตัวละครอื่น

ตัวอย่างง่ายๆ คือ “นกแก้วส่งเสียงร้องดังมาก” กับ “ฉันได้ยินเสียงนกแก้วร้องดังมาก”

ประโยคแรก ทำให้คุณอยู่กลางประสบการณ์ที่ได้ยินจากตัวเอง ส่วนประโยคที่สอง เป็นบทสนทนา อาจจะมีใครสักคนหนึ่งมาบอกกับคุณ ถ้าคุณจะเขียนแบบนี้ จำเป็นต้องระบุให้ชัดว่าใครเป็นคนพูด ทั้งหมดนี้คนอ่านรับรู้อยู่แล้วว่า ข้อมูลทั้งหมดมาจากการบรรยายโดยบุคคลที่หนึ่ง ดังนั้นการใช้ความรู้สึกเชิงประจักษ์ของตัวละครจึงเป็นนัยนั่นเอง

ถึงตอนนี้คุณได้เรียนรู้ข้อมูลเชิงลึกเกี่ยวกับมุมมองบุคคลที่ 1 แล้ว คุณอาจจะลองกลับไปทบทวน คู่มือในการเลือกทุกมุมมอง ในโพสต์ก่อนหน้านี้ ถ้าคุณยังกระหายที่จะเรียนรู้เพิ่มเติมเกี่ยวกับ มุมมอง บุคคลที่ 2 และ มุมมองบุคคลที่ 3 อย่างละเอียดในโพสต์ถัดไป

มุมมอง

Inciting Incident คือ อะไร? : ความหมาย ตัวอย่าง ประเภท และวิธีเริ่มเรื่องราวอย่างถูกต้อง Definition & Examples

5 เกณฑ์ ที่สามารถพบได้ใน inciting incident

โครงสร้างของนวนิยาย

สร้าง จุดเริ่มต้นของเหตุการณ์ หรือ inciting incident ด้วยช่วงเวลาคับขัน

ตั้งคำถามให้กับผู้อ่าน

ใช้ จุดเริ่มต้นของเหตุการณ์ หรือ inciting incident แสดงลักษณะสำคัญของตัวละคร

ใช้ จุดเริ่มต้นของเหตุการณ์ หรือ inciting incident กำหนดโทน (Tone) เรื่อง

พัฒนา จุดเริ่มต้นของเหตุการณ์ หรือ inciting incident ในนวนิยายอย่างไร

เชื่อมโยง จุดเริ่มต้นของเหตุการณ์ หรือ inciting incident กับคุณค่าหลักของเรื่อง

4 เคล็ดลับที่จะนำคุณไปสู่การเขียน จุดเริ่มต้นของเหตุการณ์ หรือ inciting incident

1. ทำให้ฉากดูน่าตื่นเต้นหรือดราม่า

2. สร้างอิทธิพลภายนอกเข้ามาเกี่ยวข้อง

3. วาง จุดเริ่มต้นของเหตุการณ์ ไว้ตั้งแต่ต้น เพื่อให้ผู้อ่านมีส่วนร่วม

4. เชื่อมโยงกับธีม

Manuscript Template

ดาวโหลดฟรี

เริ่มต้นทำต้นฉบับในรูปแบบที่ถูกต้องส่งให้สำนักพิมพ์ หรือนิตยสาร เพื่อพิจารณา

เล่นบทพระเจ้า : บุคคลที่ 3 มุมมองพระเจ้า ดวงตาที่มองเห็นได้ทั้งหมด : Third Person Omniscient POV in Fiction

อำนาจวรรณกรรมจาก มุมมองพระเจ้า

ควบคุมตัวละครได้หลายตัว

มุมมองพระเจ้า ปลดปล่อย “เสียง” ของผู้บรรยาย

เล่นกับความดรามาเชิงประชดประชัน

ทำให้นวนิยายของคุณเป็นเหมือนภาพยนตร์ด้วย มุมมองพระเจ้า

ภววิสัย และ อัตวิสัย ใน มุมมองพระเจ้า

ข้อผิดพลาดทั่วไปเมื่อใช้ บุคคลที่สาม มุมมองพระเจ้า ในงานเขียน

ย้อนอดีต, เจาะลึกความรู้สึกภายใน และบรรยายมากเกินไป

เฉลยปริศนาเร็วเกินไป (จากการบอกใบ้มุกหักมุม)

เปิดเผยแต่ไม่แสดง

มุมมองพระเจ้า สร้างความสับสนจนอาจจะเกิด Head Hopping

ตัวอย่าง 1

ตัวอย่าง 2

ตัวอย่างที่ 3

โดยสรุป ตอกย้ำถึงวิธีการเพื่อหลีกเลี่ยง Head Hopping:

แบบฟอร์มทดสอบการเลือกมุมมองการเขียน

คุณได้ 0 Points

บุคคลที่สามจำกัดมุมมอง : Writing third person limited POV: Tips and examples

Third person limited Point of View – POV บุคคลที่สามจำกัดมุมมอง คืออะไร

เหตุใดจึงเลือก มุมมอง บุคคลที่สามจำกัดมุมมอง

วิธีใช้ บุคคลที่สามจำกัดมุมมอง

ใช้น้ำเสียงในการบรรยาย บุคคลที่สามจำกัดมุมมอง เพื่อแสดงความรู้สึก

บุคคลที่สามจำกัดมุมมอง ซ่อนความลึกลับ

แสดงสมมติฐานที่ผิดพลาดของตัวละคร

เพื่อแสดงประสบการณ์ที่แตกต่าง โดยใช้ บุคคลที่สามจำกัดมุมมอง

ตัวอย่าง: การเปรียบเทียบ บุคคลที่สามจำกัดมุมมมอง ในเรื่อง Love in the Time of Cholera

กฎทองแห่งความสม่ำเสมอ

ข้อผิดพลาดทั่วไปที่พบได้ใน บุคคลที่สามจำกัดมุมมอง

นักเขียนเริงระบำบนเครื่องพิมพ์ดีด ‘สำเนียง’ ตัวละครที่อ่อนแอ

การแสดงอารมณ์ของตัวละครที่ไม่ใช่ POV

การระบุแรงจูงใจให้กับตัวละครที่ไม่ใช่ บุคคลที่สามจำกัดมุมมอง

การแสดงความคิดของตัวละครที่ไม่ใช่ บุคคลที่สามจำกัดมุมมอง

มุมมองตัวร้ายทางวรรณกรรม

คดีฆาตกรรมในสำนักพิมพ์: ความลึกลับ บุคคลที่สามจำกัดมุมมอง

แบบฟอร์มทดสอบการเลือกมุมมองเล่าเรื่อง

คุณได้ 0 Points

มุมมอง บุคคลที่ 3 : Third Person Point of View : The Most Popular Narrative Style

ข้อดีของ มุมมอง บุคคลที่ 3

วิธีเลือก มุมมอง บุคคลที่ 3

มุมมองการเขียน มุมมอง บุคคลที่ 3 มีกี่แบบ

เคล็ดลับในการใช้ มุมมอง บุคคลที่ 3 ในงานเขียน

คำถามที่จะเป็นตัวช่วย เมื่อต้องการเขียนด้วย มุมมอง บุคคลที่ 3

เจาะลึกเข้าไปในกระแสสำนึก

แสดงให้เห็น แต่ไม่เปิดเผยโดยตรง

บทสนทนาใน มุมมอง บุคคลที่ 3

หลีกเลี่ยง Head Hopping

อะไรคือ Head Hopping

ลักษณะการเขียนแบบ Head Hopping

แบบฟอร์มทดสอบการเลือกมุมมองการเขียน

คุณได้ 0 Points

มุมมองการเขียน บุคคลที่ 2 ควรใช้ เมื่อใด : When to Use a Second Person Point of View?

อะไรคือเหตุผลให้คุณเลือกใช้มุมมองบุคคลที่ 2

เพื่อให้ผู้อ่านใกล้ชิดกับเรื่องราวมากขึ้น

เพื่อให้ผู้บรรยายอยู่ห่างจากประสบการณ์ของตนเอง

เพื่อให้ผู้บรรยายเป็นคนพูด

ตอกย้ำแนวคิดในการขับเคลื่อนเรื่องราว

ทำไมไม่ควรเลือก

ผู้อ่านจะตั้งคำถาม

เสียโอกาสในการหาสำนักพิมพ์

มุมมองการเขียน บุคคลที่ 2 เหมาะกับเรื่องสั้นมากกว่านิยาย

ประเด็นสำคัญอื่นๆ ใน มุมมองการเขียน บุคคลที่ 2